«Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέτα;»
Ολοκληρώνοντας, προς το παρόν, το αφιέρωμα στην αγαπημένη Λιζέτα Νικολάου, που «έφυγε» πριν από λίγες μέρες, πρόωρα και άδικα, σήμερα θα σταθούμε στη σημαντικότερη (μαζί με αυτήν με τον Βασίλη Τσιτσάνη) συνεργασία της με συνθέτη. Αναφέρομαι βέβαια στη «θητεία» της στο πλευρό του Γιάννη Μαρκόπουλου και στη συμμετοχή της σε δίσκους και συναυλίες μαζί του. Μια σχέση που θα την χαρακτήριζα και μοιραία, αφού ο Γιάννης Μαρκόπουλος έφυγε από τη ζωή μόλις πριν από δυο μήνες, στις 10 Ιουνίου 2023.
Η πρώτη καταγραφή της φωνής της για τη δισκογραφία σε τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου έγινε το 1974 στον «Θεσσαλικό κύκλο» σε στίχους του Κώστα Βίρβου και η τελευταία στον δεύτερο προσωπικό της δίσκο με τίτλο «Σ’ αγάπησα μ’ αγάπησες», που κυκλοφόρησε το 1980. Όλοι οι δίσκοι που θα μας απασχολήσουν, πλην του τελευταίου, κυκλοφόρησαν από την Columbia.
Τον Ιούνιο του 2008 συνάντησα τη Λιζέτα στην Καλαμαριά, για μια βιογραφική συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Όασις» και αργότερα στο Ogdoo.gr. «Παρών» στη συνέντευξη, μέσα από τις μαρτυρίες της, ήταν αυτονόητα και ο Γιάννης Μαρκόπουλος:
-Συμμετείχες και στις μεγάλες συναυλίες που έγιναν στο Καραϊσκάκη και αποτυπώθηκαν και στα «Τραγούδια της φωτιάς», το ντοκιμαντέρ του Νίκου Κούνδουρου. Τι θυμάσαι από εκείνες τις ιστορικές συναυλίες;
-Όλοι οι καλλιτέχνες ήταν εκεί… Θεοδωράκης, Μαρκόπουλος, Λοΐζος, Μελίνα, Νταλάρας, Μαρίζα Κωχ , Καλογιάννης, Φαραντούρη….Πολύς κόσμος…Χαμός…Ήταν μόλις είχα γνωριστεί με τον Μαρκόπουλο και τα υπόλοιπα παιδιά και θα δουλεύαμε στο «Κύτταρο». Θα έλεγα αυτό το τεράστιο και μεγάλο τραγούδι τα «Μαλαματένια λόγια» και δυσκολευόμουνα για το πώς θα το μάθω αφού δε μαθαίνω εύκολα τους στίχους. Έκανα κι ένα λάθος, αλλά δεν ακούγεται, γιατί είναι στο μέρος που τραγουδούσανε και τα άλλα παιδιά και δεν φάνηκε…
-Nα γυρίσουμε λίγο πίσω…Στα «Δειλινά» πώς ξεκινάς;
-Στα «Δειλινά» έπαιζε μπουζούκι ο Κώστας Παπαδόπουλος κι έκανα κανονική ακρόαση, μόλις έφυγε ο κόσμος. Ήταν στην πόρτα ο αδελφός του Μιχαηλίδη και μ’ έβαλαν και είπα ένα δυο τραγούδια. Εκεί ήταν το σχήμα με τον Στράτο Διονυσίου, τον Νταλάρα, τον Πάριο και την Αλεξίου… Η Αλεξίου, παλαιότερα έκανε σεγόντα στο Διονυσίου, αλλά τότε είχε βγάλει τη «Μικρά Ασία» και το «Βυζαντινό Εσπερινό» και τραγουδούσε πλέον μόνη της. Οπότε έκανα εγώ τις δεύτερες φωνές σε όλους…Ο Διονυσίου ήθελε το σεγόντο να είναι δυνατά να το ακούει. Δεν το ’κανε για πλάκα. Τότε δεν υπήρχε ένα όνομα και δεκαπέντα μικρές τραγουδίστριες. Υπήρχανε πέντε ονόματα γερά και μια δυο κοπέλες. Υπήρχε πρώτο και δεύτερο πρόγραμμα. Δεν είναι όπως τώρα που τα λένε όλα οι μοντέρνοι. Είχαμε πρώτο και δεύτερο μέρος. Ήταν η Ελπίδα, ο Πασχάλης, πολλοί τέτοιοι τραγουδιστές. Είχα γίνει παρτεναίρ του Στράτου, μέχρι που μ’ άκουσε ο Μαρκόπουλος.
-Πότε γίνεται αυτό;
-Τέλη του ’74 πήγα με τον Μαρκόπουλο. Ο Μαρκόπουλος είχε έρθει εκεί να ακούσει τον Στράτο, του άρεσα πάρα πολύ και έλεγε στον Γιώργο το Μακράκη ότι με ήθελε…Κάποια στιγμή είχαμε γνωριστεί στην εταιρεία και με είχε πιάσει από τους ώμους. Εγώ απέναντί μου είχα τον Μακράκη και του έκανα νόημα ότι δεν ήθελα.
-Γιατί;
-Ήθελα να λέω περισσότερο λαϊκά τραγούδια τότε. Όταν όμως έγινε η γνωστή ιστορία του Στράτου με τη φυλακή κλπ, εγώ έμεινα χωρίς δουλειά και πήγα στον Μακράκη για να με βάλει να συνεργαστώ με τον Μαρκόπουλο. Του τηλεφώνησε, με ζήτησε ο Μαρκόπουλος στο τηλέφωνο και μου είπε «Λιζέτα έλα εδώ , αύριο γυρίζουμε δίσκο». Δεν το πίστευα πως θα γινόταν τόσο γρήγορα… Είχε έτοιμο τότε τον «Θεσσαλικό κύκλο» σε στίχους του Βίρβου ,είχε έτοιμες τις ορχήστρες και ήθελε μια φωνή σαν τη δική μου. Οπότε, ξαφνικά, εγώ ήμουνα η έκπληξη του δίσκου. Στη συνέχεια κάναμε πολλές συναυλίες και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μετά κάναμε κι άλλους δίσκους όπως το «Αφιέρωμα» και τα «Ανεξάρτητα». Από το «Αφιέρωμα» μου έμεινε και το παρατσούκλι «Λούσιος». Τόσο πολύ άρεσε στους «Ρεπόρτερς» (Γιώργος Λιάνης, Κώστας Χαρδαβέλλας, Γιάννης Δημαράς) αυτό το τραγούδι που με φωνάζανε «Λούσιο»… Ο Μητσιάς ακόμα έτσι με φωνάζει…Μετά κάναμε τα «Ανεξάρτητα» που λέω ένα τραγούδι. Εκεί συμμετέχουν πολλοί τραγουδιστές, όπως ο Ξυλούρης, η Μοσχολιού, ο Χαλκιάς, ο Γαργανουράκης, η Αλεξάνδρα και ο ίδιος ο Μαρκόπουλος. Είχαμε μια καλή συνεργασία. Πιστεύω πως η εποχή «Λιζέτα Νικολάου, Χαλκιάς και Γαργανουράκης» ήταν η «Χρυσή εποχή» του Μαρκόπουλου. Εμείς προβάλλαμε τότε τα τραγούδια του και τα καινούργια και τα παλαιότερα…
Για μια δεκαετία περίπου (1975 – 1985), η Λιζέτα συμμετείχε σε κάποιους δίσκους του Μανώλη Μητσιά κάνοντας δεύτερες φωνές και χωρίς να αναγράφεται το όνομά της στο οπισθόφυλλο του δίσκου. Την πληροφορία για το παρατσούκλι «Λούσιος» την επιβεβαίωσε και ο ίδιος, σε συνέντευξη, που μου παραχώρησε στις 2 Ιανουαρίου 2009.
- «Τα τραγούδια της παρέας» το 1978... Τι ωραίος δίσκος! Kαι δεύτερες φωνές, αν δεν κάνω λάθος, κάνει η Λιζέτα Νικολάου, αλλά δεν αναγράφεται το όνομά της…
-Ναι, ναι. Την είχα πάντα για γούρι τη Λιζέτα…
-Μου είπε πρόσφατα πως ακόμα την φωνάζεις με το παρατσούκλι της, ο «Λούσιος», που της είχαν «κολλήσει» οι «Ρεπόρτερς» από το ομώνυμο τραγούδι του Μαρκόπουλου…
-Ο «Λούσιος» ναι… Μου έκανε σεκόντα πολλές φορές. Και στον δίσκο του Μάριου… Οσάκις έπαιρνα τη Λιζέτα μου έφερνε πολύ γούρι. Tην ξέρω από το 1965…
«Θεσσαλικός κύκλος»
«Ο ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ είναι οι παππούδες μου, οι γονείς μου, εγώ, τα παιδιά μου» σημείωνε ο Κώστας Βίρβος για τον βιωματικό για τον ίδιο (αφού γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα), κύκλο τραγουδιών με τη μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου που κυκλοφόρησε το 1974. Εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεργασία μεταξύ συνθέτη και ερμηνεύτριας με πέντε τραγούδια, ενώ σε κάποια άλλα έκανε φωνητικά.
1) Τα φαντάσματα – Λιζέτα Νικολάου - Λάκης Χαλκιάς
2) Το τηλέφωνο – Λιζέτα Νικολάου – Παύλος Σιδηρόπουλος
3) Το παζάρι
4) Στα χειμωνιάτικα νυχτέρια
5) Βγήκε ο ήλιος
Εκτός από τη Λιζέτα στον «Θεσσαλικό κύκλο τραγούδησαν η Βίκυ Μοσχολιού, ο Λάκης Χαλκιάς, ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης και ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ενώ – σε μια συμμετοχή έκπληξη - προλόγιζε ο Βασίλης Τσιτσάνης. Ανάμεσα στην «Εθνική Ελλάδος» των μουσικών της εποχής που συμμετείχαν στην ηχογράφηση, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη, ήταν ο Αριστείδης Μόσχος που έπαιξε σαντούρι και ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Θανάσης Πολυκανδριώτης και ο Λάκης Χαλκιάς που έπαιξαν μπουζούκια.
Το πιο γνωστό από τα τραγούδια με τη φωνή της Λιζέτας Νικολάου είναι βεβαίως το περίφημο «Παζάρι». Είναι κι αυτό που ηχογραφήθηκε πρώτο από τα πέντε τραγούδια.
Στο ένθετο του δίσκου ο Γιάννης Μαρκόπουλος σημείωνε:
«Παρακολουθώντας φράση προς φράση τους στίχους των παιδικών οραμάτων του Κώστα Βίρβου, παρουσιάζω σήμερα το ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ μου ΚΥΚΛΟ και κλείνω μια περίοδο δουλειάς που άρχισα με τον ΗΛΙΟ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ. Καθώς έγραφα το ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΚΥΚΛΟ – ένα έργο που βοηθάει στο να απορρίψουμε την ιδεολογία για την ιστορική μας υπερηφάνεια, όντας τοπίο και χρώμα – έβλεπα ένα ορίζοντα να ανοίγει ίσως να μην είναι μικρή η συμβολή της γενιάς μου στο ανέβασμα της ποιότητας και της προβληματισμένης προοπτικής του σύγχρονου Ελληνικού τραγουδιού. Οι υπεύθυνοι σχολιαστές και ταξινόμοι, φυσικά ήρθαν μετά από μας και αρκετά αργά για τα τραγούδια μας και το κοινό τους. Ήρθαν τη στιγμή που κινδυνεύει από τους ίδιους εκείνους που ζημίωσαν ανεπανόρθωτα, το ρεμπέτικο, την εκκλησιαστική μουσική, κι όσες κώχες έκαναν ανεκτή τη ζωή σ’αυτόν τον τόπο. Ίσως άρχισε μια αλλιώτικη εποχή. Τι περιμένει στο τέλος το ξέρουμε όλοι πολύ καλά. Αλλά ωστόσο αισθάνομαι ότι όλοι μαζί ξαναρχίζουμε.
Γιάννης Μαρκόπουλος»
«Ανεξάρτητα»
Το 1975 ακολούθησαν τα «Ανεξάρτητα» τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου, με ερμηνευτές τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Νίκο Ξυλούρη, τον Λάκη Χαλκιά, τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, την Αλεξάνδρα, τον Παύλο Σιδηρόπουλο, τον ίδιο τον συνθέτη και τη Λιζέτα Νικολάου που τραγούδησε τη «Ζωή», μια «Μαρκοπουλική» μπαλάντα σε στίχους του Θωμά Γκόρπα.
«Αφιέρωμα»
Ένα «πέπλο μυστηρίου» καλύπτει τη μη έκδοση, μέχρι σήμερα, σε cd ενός θαυμάσιου δίσκου του Γιάννη Μαρκόπουλου, που κυκλοφόρησε το 1975 με τίτλο «Αφιέρωμα» και ερμηνευτές τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη και τη Λιζέτα Νικολάου. Αναρωτιέμαι γιατί αυτός ο δίσκος δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε cd. Ήταν επιλογή του συνθέτη ή της εταιρείας;
Ο δίσκος περιλαμβάνει οκτώ τραγούδια και δυο οργανικά σε ποίηση και στίχους των Γιώργου Σεφέρη, Κ.Χ.Μύρη, Γιώργου Χρονά, Γιάννη Μαρκόπουλου και παλιά λαϊκή ποίηση της Κρήτης. Τα τραγούδια γράφτηκαν από το 1973, ενώ κάποια από αυτά «δοκιμάστηκαν» στις συναυλίες του συνθέτη.
Η Λιζέτα τραγουδά σε τέσσερα από αυτά:
1) Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέτα; (στίχοι: Γιάννης Μαρκόπουλος)
2) Ερωτικός διάλογος (Παλιό λαϊκό Κρήτης) Λιζέτα Νικολάου – Χαράλαμπος Γαργανουράκης
3) Ο ποταμός ο Λούσιος (Γιώργος Χρονάς)
4) Ταξιδεύω (Γιώργος Χρονάς) Χαράλαμπος Γαργανουράκης – Λιζέτα Νικολάου
Όπως μας πληροφορεί ο σπουδαίος ερευνητής και φίλος Βαγγέλης Αρναουτάκης, το «Αφιέρωμα» πήρε τον τελικό τίτλο λίγο πριν την κυκλοφορία του, αφού, προηγουμένως, είχαν δοκιμαστεί οι τίτλοι: «Τραγούδια που αγάπησαν οι φίλοι» και «Τραγούδια για ένα χαμένο φίλο». Κυκλοφόρησε βέβαια σχεδόν παράλληλα με τα «Ανεξάρτητα», με αποτέλεσμα να αδικηθεί εμπορικά.
Στο παρακάτω ντοκουμέντο εικονίζεται το «label copy» της εταιρείας όπου το «Αφιέρωμα» αναγράφεται με διαφορετικό τίτλο (αρχείο Βαγγέλη Αρναουτάκη).
«Οροπέδιο»
Τον Φλεβάρη του 1976 ήταν η σειρά της κυκλοφορίας του «Οροπεδίου», που γράφτηκε πάνω στο ομώνυμο ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού και εμπλουτίστηκε με εμβόλιμα κείμενα του Γιάννη Μαρκόπουλου κι ένα εξάστιχο του Σύλβιου (1920). Τραγούδησαν οι Λάκης Χαλκιάς, Λιζέτα Νικολάου, Χαράλαμπος Γαργανουράκης και σε πρώτη εμφάνιση σε δίσκο του Μαρκόπουλου η Βασιλική Λαβίνα. Συμμετείχε επίσης ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής.
Το εξώφυλλο ήταν ένα έργο του Σπύρου Ορνεράκη, που κάλυπτε τον τοίχο της σκηνής του «Κύτταρου», στη διάρκεια της παρουσίασης του έργου την περίοδο 1975 – 1976.
Η Λιζέτα Νικολάου συμμετείχε σε επτά τραγούδια:
1) Να μην ακούγεται ήχος / Λάκης Χαλκιάς - Χαράλαμπος Γαργανουράκης - Λιζέτα Νικολάου
2) Τρέχω με το άλογό μου / Λιζέτα Νικολάου
3) Δεν ήρθα σαν ξένος / Παύλος Σιδηρόπουλος - στο βάθος η Λιζέτα Νικολάου
4) Τα οράματά μου / Χαράλαμπος Γαργανουράκης – Χορωδία όλοι οι τραγουδιστές
5) Τύμπανα παίζω / Λάκης Χαλκιάς - Χαράλαμπος Γαργανουράκης - Λιζέτα Νικολάου - Βασιλική Λαβίνα
6)Δεν ακούς τη φωνή μου / Λάκης Χαλκιάς / β’ φωνή: Λιζέτα Νικολάου
7) Θα κτίσω τη νέα σας πόλη / Λιζέτα Νικολάου / χορωδία όλοι οι τραγουδιστές
«Το χαμόγελο της Λιζέτας»
Το 1977 η Λιζέτα Νικολάου παρουσίασε τον πρώτο προσωπικό της δίσκο με τίτλο «Το χαμόγελο της Λιζέτας», με δώδεκα τραγούδια σε μουσικές του Βασίλη Τσιτσάνη, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Γιάννη Σπανού και του Δήμου Μούτση και στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, του Μάνου Ελευθερίου, του Γιώργου Σκούρτη, του Γιώργου Κανελλόπουλου και του Βασίλη Τσιτσάνη.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος συμμετείχε με τρία τραγούδια, δυο από τα οποία ήταν επανεκτελέσεις, ενώ σε ένα από αυτά τραγούδησε κι ο ίδιος μαζί με τη Λιζέτα.
1) Όχι δεν πρέπει (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιώργος Χρονάς) Γιάννης Μαρκόπουλος – Λιζέτα Νικολάου
2) Μέρα με τη μέρα (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιώργος Χρονάς)
3) Εγώ θέλω (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιώργος Χρονάς)
Το «Όχι δεν πρέπει» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δίσκο το 1972 με τον Θέμη Ανδρεάδη και την Λιλή Χριστοδούλου, ενώ το «Μέρα με τη μέρα» ακούστηκε το 1971 στην ταινία του Μανούσου Μανουσάκη «Βαρθολομαίος» και ηχογραφήθηκε από την Βίκυ Μοσχολιού για να συμπεριληφθεί στο δίσκο του Μαρκόπουλου «Ανεξάρτητα», όπου τελικά δεν μπήκε. Εντάχθηκε τελικά το 2000 στο cd της Βίκυς Μοσχολιού «Τραγούδια από τις 45 στροφές - Νο 2».
Το «Χαμόγελο της Λιζέτας» δεν εκδόθηκε μέχρι σήμερα σε cd.
Στο εσώφυλλο του δίσκου ο συνθέτης σημείωνε για τη Λιζέτα:
Πάντα στο πλευρό του Γιάννη
Με τη Λιζέτα Νικολάου συνεργαστήκαμε στο «Θεσσαλικό κύκλο», στα «Ανεξάρτητα» και στο «Οροπέδιο». Μόνιμη γυναικεία φωνή στις συναυλίες μου ανά την χώραν και στο εξωτερικό και στα πάλκα που έστηνα τα τελευταία 4 χρόνια. Προέρχεται από το ποντιακό στέκι. Είναι μια λυρική καινούργια φωνή με λαϊκή καταβολή και πολλές δυνατότητες.
Γιάννης Μαρκόπουλος
«Σ’αγάπησα μ’αγάπησες»
Τρία χρόνια μετά, στις αρχές του 1980, κυκλοφόρησε ο δεύτερος προσωπικός δίσκος της Λιζέτας, με τίτλο «Σ’ αγάπησα, μ’ αγάπησες» και δώδεκα τραγούδια σε μουσικές του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Χρήστου Νικολόπουλου και του Αντώνη Βαρδή, σε στίχους των Γιάννη Καλαμίτση, Πάνου Φαλάρα, Φώτη Αγγουλέ, Κώστα Τριπολίτη, Μιχάλη Κατσαρού, Μάνου Ελευθερίου, Ανδρέα Αγγελάκη κι ένα του Νικολόπουλου.
Σε αυτό τον δίσκο ο Γιάννης Μαρκόπουλος υπέγραψε τις μουσικές σε τέσσερα τραγούδια.
1) Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιάννης Καλαμίτσης)
2) Ώρα σας καλή (Γιάννης Μαρκόπουλος – Φώτης Αγγουλές)
3) Σ’ αγάπησα μ’ αγάπησες (Γιάννης Μαρκόπουλος – Μιχάλης Κατσαρός)
4) Άντε Γιώργη μου (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιάννης Καλαμίτσης)
Το «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη» δεν ήταν άλλο από το γνωστό οργανικό κομμάτι του Γιάννη Μαρκόπουλου, η μελωδία του οποίου είχε ακουστεί στη σειρά του BBC «Who pays the ferryman», με λόγια του Γιάννη Καλαμίτση. Στην περίπτωση του «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη» συνέβη κάτι αντίστοιχο με την περίπτωση του «Ζορμπά» του Μίκη Θεοδωράκη, όπου μπήκαν λόγια του Βαγγέλη Γκούφα και ηχογραφήθηκε από τη Μελίνα Μερκούρη. Και τα δυο κομμάτια ακούστηκαν όταν κυκλοφόρησαν, στη συνέχεια όμως, το «ειδικό βάρος» των οργανικών ήταν τέτοιο, που οι εκτελέσεις με τα λόγια χάθηκαν στο χρόνο. Και αυτός ο δίσκος είναι ανέκδοτος σε cd.
«Η συναυλία στο Ηρώδειο / Ντοκουμέντα»
Στις 4 και 6 Οκτωβρίου του 1976 ο Γιάννης Μαρκόπουλος πραγματοποίησε δυο συναυλίες στο Ηρώδειο, με αφορμή τη βράβευση των «Ριζίτικων» από τη γαλλική ακαδημία «Charles Cross». Τραγούδησαν ο Νίκος Ξυλούρης, ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης, ο Λάκης Χαλκιάς, η Λιζέτα Νικολάου, η Βασιλική Λαβίνα, ο Παύλος Σιδηρόπουλος και η Αλέξάνδρα.
Το 1990 ένα μέρος της συναυλίας κυκλοφόρησε από την Polygram σε διπλό δίσκο βινυλίου και σε μονό cd, με διαφοροποιήσεις στα περιεχόμενα τραγούδια. Στο lp υπήρχαν τα τραγούδια «Εισαγωγή – Τελάλης» με τον Παύλο Σιδηρόπουλο, ο «Σιδηρόδρομος» με τον Λάκη Χαλκιά και τα σεγόντα της Λιζέτας Νικολάου και «Ο Ρόκο και οι άλλοι» με τον Λάκη Χαλκιά, που δεν υπήρχαν στο cd, ενώ στο cd μπήκαν «Τα λόγια και τα χρόνια» με τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη και το «Τύμπανα παίζω» με τους Χαράλαμπο Γαργανουράκη, Λάκη Χαλκιά, Λιζέτα Νικολάου και Βασιλική Λαβίνα, που δεν υπήρχαν στο βινύλιο.
Εκτός από αυτά τα δυο κομμάτια («Σιδηρόδρομος» και «Τύμπανα παίζω»), τόσο στο βινύλιο, όσο και στο cd συμπεριλήφθηκαν ακόμη δυο τραγούδια με τη συμμετοχή της Λιζέτας Νικολάου. Τα «Μαλαματένια λόγια» που τραγούδησε μαζί με τον Λάκη Χαλκιά και τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη και «Το καριοφίλι μάνα μου» με τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη…
Η ηχογράφηση έγινε με ένα μαγνητόφωνο «REVOX» από τον μηχανικό ήχου της συναυλίας Τάκη Παπαμώρο, χωρίς να υπάρχει συνεννόηση με τον συνθέτη. Την επεξεργασία έκανε ο Γιάννης Σμυρναίος στο studio «Polysound».
Ολοκληρώνοντας, προς το παρόν, το αφιέρωμα στην αγαπημένη Λιζέτα Νικολάου, που «έφυγε» πριν από λίγες μέρες, πρόωρα και άδικα, σήμερα θα σταθούμε στη σημαντικότερη (μαζί με αυτήν με τον Βασίλη Τσιτσάνη) συνεργασία της με συνθέτη. Αναφέρομαι βέβαια στη «θητεία» της στο πλευρό του Γιάννη Μαρκόπουλου και στη συμμετοχή της σε δίσκους και συναυλίες μαζί του. Μια σχέση που θα την χαρακτήριζα και μοιραία, αφού ο Γιάννης Μαρκόπουλος έφυγε από τη ζωή μόλις πριν από δυο μήνες, στις 10 Ιουνίου 2023.
Η πρώτη καταγραφή της φωνής της για τη δισκογραφία σε τραγούδι του Γιάννη Μαρκόπουλου έγινε το 1974 στον «Θεσσαλικό κύκλο» σε στίχους του Κώστα Βίρβου και η τελευταία στον δεύτερο προσωπικό της δίσκο με τίτλο «Σ’ αγάπησα μ’ αγάπησες», που κυκλοφόρησε το 1980. Όλοι οι δίσκοι που θα μας απασχολήσουν, πλην του τελευταίου, κυκλοφόρησαν από την Columbia.
Τον Ιούνιο του 2008 συνάντησα τη Λιζέτα στην Καλαμαριά, για μια βιογραφική συνέντευξη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Όασις» και αργότερα στο Ogdoo.gr. «Παρών» στη συνέντευξη, μέσα από τις μαρτυρίες της, ήταν αυτονόητα και ο Γιάννης Μαρκόπουλος:
-Συμμετείχες και στις μεγάλες συναυλίες που έγιναν στο Καραϊσκάκη και αποτυπώθηκαν και στα «Τραγούδια της φωτιάς», το ντοκιμαντέρ του Νίκου Κούνδουρου. Τι θυμάσαι από εκείνες τις ιστορικές συναυλίες;
-Όλοι οι καλλιτέχνες ήταν εκεί… Θεοδωράκης, Μαρκόπουλος, Λοΐζος, Μελίνα, Νταλάρας, Μαρίζα Κωχ , Καλογιάννης, Φαραντούρη….Πολύς κόσμος…Χαμός…Ήταν μόλις είχα γνωριστεί με τον Μαρκόπουλο και τα υπόλοιπα παιδιά και θα δουλεύαμε στο «Κύτταρο». Θα έλεγα αυτό το τεράστιο και μεγάλο τραγούδι τα «Μαλαματένια λόγια» και δυσκολευόμουνα για το πώς θα το μάθω αφού δε μαθαίνω εύκολα τους στίχους. Έκανα κι ένα λάθος, αλλά δεν ακούγεται, γιατί είναι στο μέρος που τραγουδούσανε και τα άλλα παιδιά και δεν φάνηκε…
-Nα γυρίσουμε λίγο πίσω…Στα «Δειλινά» πώς ξεκινάς;
-Στα «Δειλινά» έπαιζε μπουζούκι ο Κώστας Παπαδόπουλος κι έκανα κανονική ακρόαση, μόλις έφυγε ο κόσμος. Ήταν στην πόρτα ο αδελφός του Μιχαηλίδη και μ’ έβαλαν και είπα ένα δυο τραγούδια. Εκεί ήταν το σχήμα με τον Στράτο Διονυσίου, τον Νταλάρα, τον Πάριο και την Αλεξίου… Η Αλεξίου, παλαιότερα έκανε σεγόντα στο Διονυσίου, αλλά τότε είχε βγάλει τη «Μικρά Ασία» και το «Βυζαντινό Εσπερινό» και τραγουδούσε πλέον μόνη της. Οπότε έκανα εγώ τις δεύτερες φωνές σε όλους…Ο Διονυσίου ήθελε το σεγόντο να είναι δυνατά να το ακούει. Δεν το ’κανε για πλάκα. Τότε δεν υπήρχε ένα όνομα και δεκαπέντα μικρές τραγουδίστριες. Υπήρχανε πέντε ονόματα γερά και μια δυο κοπέλες. Υπήρχε πρώτο και δεύτερο πρόγραμμα. Δεν είναι όπως τώρα που τα λένε όλα οι μοντέρνοι. Είχαμε πρώτο και δεύτερο μέρος. Ήταν η Ελπίδα, ο Πασχάλης, πολλοί τέτοιοι τραγουδιστές. Είχα γίνει παρτεναίρ του Στράτου, μέχρι που μ’ άκουσε ο Μαρκόπουλος.
-Πότε γίνεται αυτό;
-Τέλη του ’74 πήγα με τον Μαρκόπουλο. Ο Μαρκόπουλος είχε έρθει εκεί να ακούσει τον Στράτο, του άρεσα πάρα πολύ και έλεγε στον Γιώργο το Μακράκη ότι με ήθελε…Κάποια στιγμή είχαμε γνωριστεί στην εταιρεία και με είχε πιάσει από τους ώμους. Εγώ απέναντί μου είχα τον Μακράκη και του έκανα νόημα ότι δεν ήθελα.
-Γιατί;
-Ήθελα να λέω περισσότερο λαϊκά τραγούδια τότε. Όταν όμως έγινε η γνωστή ιστορία του Στράτου με τη φυλακή κλπ, εγώ έμεινα χωρίς δουλειά και πήγα στον Μακράκη για να με βάλει να συνεργαστώ με τον Μαρκόπουλο. Του τηλεφώνησε, με ζήτησε ο Μαρκόπουλος στο τηλέφωνο και μου είπε «Λιζέτα έλα εδώ , αύριο γυρίζουμε δίσκο». Δεν το πίστευα πως θα γινόταν τόσο γρήγορα… Είχε έτοιμο τότε τον «Θεσσαλικό κύκλο» σε στίχους του Βίρβου ,είχε έτοιμες τις ορχήστρες και ήθελε μια φωνή σαν τη δική μου. Οπότε, ξαφνικά, εγώ ήμουνα η έκπληξη του δίσκου. Στη συνέχεια κάναμε πολλές συναυλίες και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μετά κάναμε κι άλλους δίσκους όπως το «Αφιέρωμα» και τα «Ανεξάρτητα». Από το «Αφιέρωμα» μου έμεινε και το παρατσούκλι «Λούσιος». Τόσο πολύ άρεσε στους «Ρεπόρτερς» (Γιώργος Λιάνης, Κώστας Χαρδαβέλλας, Γιάννης Δημαράς) αυτό το τραγούδι που με φωνάζανε «Λούσιο»… Ο Μητσιάς ακόμα έτσι με φωνάζει…Μετά κάναμε τα «Ανεξάρτητα» που λέω ένα τραγούδι. Εκεί συμμετέχουν πολλοί τραγουδιστές, όπως ο Ξυλούρης, η Μοσχολιού, ο Χαλκιάς, ο Γαργανουράκης, η Αλεξάνδρα και ο ίδιος ο Μαρκόπουλος. Είχαμε μια καλή συνεργασία. Πιστεύω πως η εποχή «Λιζέτα Νικολάου, Χαλκιάς και Γαργανουράκης» ήταν η «Χρυσή εποχή» του Μαρκόπουλου. Εμείς προβάλλαμε τότε τα τραγούδια του και τα καινούργια και τα παλαιότερα…
Για μια δεκαετία περίπου (1975 – 1985), η Λιζέτα συμμετείχε σε κάποιους δίσκους του Μανώλη Μητσιά κάνοντας δεύτερες φωνές και χωρίς να αναγράφεται το όνομά της στο οπισθόφυλλο του δίσκου. Την πληροφορία για το παρατσούκλι «Λούσιος» την επιβεβαίωσε και ο ίδιος, σε συνέντευξη, που μου παραχώρησε στις 2 Ιανουαρίου 2009.
- «Τα τραγούδια της παρέας» το 1978... Τι ωραίος δίσκος! Kαι δεύτερες φωνές, αν δεν κάνω λάθος, κάνει η Λιζέτα Νικολάου, αλλά δεν αναγράφεται το όνομά της…
-Ναι, ναι. Την είχα πάντα για γούρι τη Λιζέτα…
-Μου είπε πρόσφατα πως ακόμα την φωνάζεις με το παρατσούκλι της, ο «Λούσιος», που της είχαν «κολλήσει» οι «Ρεπόρτερς» από το ομώνυμο τραγούδι του Μαρκόπουλου…
-Ο «Λούσιος» ναι… Μου έκανε σεκόντα πολλές φορές. Και στον δίσκο του Μάριου… Οσάκις έπαιρνα τη Λιζέτα μου έφερνε πολύ γούρι. Tην ξέρω από το 1965…
«Θεσσαλικός κύκλος»
«Ο ΘΕΣΣΑΛΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ είναι οι παππούδες μου, οι γονείς μου, εγώ, τα παιδιά μου» σημείωνε ο Κώστας Βίρβος για τον βιωματικό για τον ίδιο (αφού γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Τρίκαλα), κύκλο τραγουδιών με τη μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου που κυκλοφόρησε το 1974. Εκεί πραγματοποιήθηκε η πρώτη συνεργασία μεταξύ συνθέτη και ερμηνεύτριας με πέντε τραγούδια, ενώ σε κάποια άλλα έκανε φωνητικά.
1) Τα φαντάσματα – Λιζέτα Νικολάου - Λάκης Χαλκιάς
2) Το τηλέφωνο – Λιζέτα Νικολάου – Παύλος Σιδηρόπουλος
3) Το παζάρι
4) Στα χειμωνιάτικα νυχτέρια
5) Βγήκε ο ήλιος
Εκτός από τη Λιζέτα στον «Θεσσαλικό κύκλο τραγούδησαν η Βίκυ Μοσχολιού, ο Λάκης Χαλκιάς, ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης και ο Παύλος Σιδηρόπουλος, ενώ – σε μια συμμετοχή έκπληξη - προλόγιζε ο Βασίλης Τσιτσάνης. Ανάμεσα στην «Εθνική Ελλάδος» των μουσικών της εποχής που συμμετείχαν στην ηχογράφηση, υπό τη διεύθυνση του συνθέτη, ήταν ο Αριστείδης Μόσχος που έπαιξε σαντούρι και ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Θανάσης Πολυκανδριώτης και ο Λάκης Χαλκιάς που έπαιξαν μπουζούκια.
Το πιο γνωστό από τα τραγούδια με τη φωνή της Λιζέτας Νικολάου είναι βεβαίως το περίφημο «Παζάρι». Είναι κι αυτό που ηχογραφήθηκε πρώτο από τα πέντε τραγούδια.
Στο ένθετο του δίσκου ο Γιάννης Μαρκόπουλος σημείωνε:
«Παρακολουθώντας φράση προς φράση τους στίχους των παιδικών οραμάτων του Κώστα Βίρβου, παρουσιάζω σήμερα το ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ μου ΚΥΚΛΟ και κλείνω μια περίοδο δουλειάς που άρχισα με τον ΗΛΙΟ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ. Καθώς έγραφα το ΘΕΣΣΑΛΙΚΟ ΚΥΚΛΟ – ένα έργο που βοηθάει στο να απορρίψουμε την ιδεολογία για την ιστορική μας υπερηφάνεια, όντας τοπίο και χρώμα – έβλεπα ένα ορίζοντα να ανοίγει ίσως να μην είναι μικρή η συμβολή της γενιάς μου στο ανέβασμα της ποιότητας και της προβληματισμένης προοπτικής του σύγχρονου Ελληνικού τραγουδιού. Οι υπεύθυνοι σχολιαστές και ταξινόμοι, φυσικά ήρθαν μετά από μας και αρκετά αργά για τα τραγούδια μας και το κοινό τους. Ήρθαν τη στιγμή που κινδυνεύει από τους ίδιους εκείνους που ζημίωσαν ανεπανόρθωτα, το ρεμπέτικο, την εκκλησιαστική μουσική, κι όσες κώχες έκαναν ανεκτή τη ζωή σ’αυτόν τον τόπο. Ίσως άρχισε μια αλλιώτικη εποχή. Τι περιμένει στο τέλος το ξέρουμε όλοι πολύ καλά. Αλλά ωστόσο αισθάνομαι ότι όλοι μαζί ξαναρχίζουμε.
Γιάννης Μαρκόπουλος»
«Ανεξάρτητα»
Το 1975 ακολούθησαν τα «Ανεξάρτητα» τραγούδια του Γιάννη Μαρκόπουλου, με ερμηνευτές τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Νίκο Ξυλούρη, τον Λάκη Χαλκιά, τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, την Αλεξάνδρα, τον Παύλο Σιδηρόπουλο, τον ίδιο τον συνθέτη και τη Λιζέτα Νικολάου που τραγούδησε τη «Ζωή», μια «Μαρκοπουλική» μπαλάντα σε στίχους του Θωμά Γκόρπα.
«Αφιέρωμα»
Ένα «πέπλο μυστηρίου» καλύπτει τη μη έκδοση, μέχρι σήμερα, σε cd ενός θαυμάσιου δίσκου του Γιάννη Μαρκόπουλου, που κυκλοφόρησε το 1975 με τίτλο «Αφιέρωμα» και ερμηνευτές τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη και τη Λιζέτα Νικολάου. Αναρωτιέμαι γιατί αυτός ο δίσκος δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε cd. Ήταν επιλογή του συνθέτη ή της εταιρείας;
Ο δίσκος περιλαμβάνει οκτώ τραγούδια και δυο οργανικά σε ποίηση και στίχους των Γιώργου Σεφέρη, Κ.Χ.Μύρη, Γιώργου Χρονά, Γιάννη Μαρκόπουλου και παλιά λαϊκή ποίηση της Κρήτης. Τα τραγούδια γράφτηκαν από το 1973, ενώ κάποια από αυτά «δοκιμάστηκαν» στις συναυλίες του συνθέτη.
Η Λιζέτα τραγουδά σε τέσσερα από αυτά:
1) Τι βλέπεις γύρω σου Λιζέτα; (στίχοι: Γιάννης Μαρκόπουλος)
2) Ερωτικός διάλογος (Παλιό λαϊκό Κρήτης) Λιζέτα Νικολάου – Χαράλαμπος Γαργανουράκης
3) Ο ποταμός ο Λούσιος (Γιώργος Χρονάς)
4) Ταξιδεύω (Γιώργος Χρονάς) Χαράλαμπος Γαργανουράκης – Λιζέτα Νικολάου
Όπως μας πληροφορεί ο σπουδαίος ερευνητής και φίλος Βαγγέλης Αρναουτάκης, το «Αφιέρωμα» πήρε τον τελικό τίτλο λίγο πριν την κυκλοφορία του, αφού, προηγουμένως, είχαν δοκιμαστεί οι τίτλοι: «Τραγούδια που αγάπησαν οι φίλοι» και «Τραγούδια για ένα χαμένο φίλο». Κυκλοφόρησε βέβαια σχεδόν παράλληλα με τα «Ανεξάρτητα», με αποτέλεσμα να αδικηθεί εμπορικά.
Στο παρακάτω ντοκουμέντο εικονίζεται το «label copy» της εταιρείας όπου το «Αφιέρωμα» αναγράφεται με διαφορετικό τίτλο (αρχείο Βαγγέλη Αρναουτάκη).
«Οροπέδιο»
Τον Φλεβάρη του 1976 ήταν η σειρά της κυκλοφορίας του «Οροπεδίου», που γράφτηκε πάνω στο ομώνυμο ποίημα του Μιχάλη Κατσαρού και εμπλουτίστηκε με εμβόλιμα κείμενα του Γιάννη Μαρκόπουλου κι ένα εξάστιχο του Σύλβιου (1920). Τραγούδησαν οι Λάκης Χαλκιάς, Λιζέτα Νικολάου, Χαράλαμπος Γαργανουράκης και σε πρώτη εμφάνιση σε δίσκο του Μαρκόπουλου η Βασιλική Λαβίνα. Συμμετείχε επίσης ο ηθοποιός Λευτέρης Βογιατζής.
Το εξώφυλλο ήταν ένα έργο του Σπύρου Ορνεράκη, που κάλυπτε τον τοίχο της σκηνής του «Κύτταρου», στη διάρκεια της παρουσίασης του έργου την περίοδο 1975 – 1976.
Η Λιζέτα Νικολάου συμμετείχε σε επτά τραγούδια:
1) Να μην ακούγεται ήχος / Λάκης Χαλκιάς - Χαράλαμπος Γαργανουράκης - Λιζέτα Νικολάου
2) Τρέχω με το άλογό μου / Λιζέτα Νικολάου
3) Δεν ήρθα σαν ξένος / Παύλος Σιδηρόπουλος - στο βάθος η Λιζέτα Νικολάου
4) Τα οράματά μου / Χαράλαμπος Γαργανουράκης – Χορωδία όλοι οι τραγουδιστές
5) Τύμπανα παίζω / Λάκης Χαλκιάς - Χαράλαμπος Γαργανουράκης - Λιζέτα Νικολάου - Βασιλική Λαβίνα
6)Δεν ακούς τη φωνή μου / Λάκης Χαλκιάς / β’ φωνή: Λιζέτα Νικολάου
7) Θα κτίσω τη νέα σας πόλη / Λιζέτα Νικολάου / χορωδία όλοι οι τραγουδιστές
«Το χαμόγελο της Λιζέτας»
Το 1977 η Λιζέτα Νικολάου παρουσίασε τον πρώτο προσωπικό της δίσκο με τίτλο «Το χαμόγελο της Λιζέτας», με δώδεκα τραγούδια σε μουσικές του Βασίλη Τσιτσάνη, του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Γιάννη Σπανού και του Δήμου Μούτση και στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου, του Μάνου Ελευθερίου, του Γιώργου Σκούρτη, του Γιώργου Κανελλόπουλου και του Βασίλη Τσιτσάνη.
Ο Γιάννης Μαρκόπουλος συμμετείχε με τρία τραγούδια, δυο από τα οποία ήταν επανεκτελέσεις, ενώ σε ένα από αυτά τραγούδησε κι ο ίδιος μαζί με τη Λιζέτα.
1) Όχι δεν πρέπει (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιώργος Χρονάς) Γιάννης Μαρκόπουλος – Λιζέτα Νικολάου
2) Μέρα με τη μέρα (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιώργος Χρονάς)
3) Εγώ θέλω (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιώργος Χρονάς)
Το «Όχι δεν πρέπει» κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε δίσκο το 1972 με τον Θέμη Ανδρεάδη και την Λιλή Χριστοδούλου, ενώ το «Μέρα με τη μέρα» ακούστηκε το 1971 στην ταινία του Μανούσου Μανουσάκη «Βαρθολομαίος» και ηχογραφήθηκε από την Βίκυ Μοσχολιού για να συμπεριληφθεί στο δίσκο του Μαρκόπουλου «Ανεξάρτητα», όπου τελικά δεν μπήκε. Εντάχθηκε τελικά το 2000 στο cd της Βίκυς Μοσχολιού «Τραγούδια από τις 45 στροφές - Νο 2».
Το «Χαμόγελο της Λιζέτας» δεν εκδόθηκε μέχρι σήμερα σε cd.
Στο εσώφυλλο του δίσκου ο συνθέτης σημείωνε για τη Λιζέτα:
Πάντα στο πλευρό του Γιάννη
Με τη Λιζέτα Νικολάου συνεργαστήκαμε στο «Θεσσαλικό κύκλο», στα «Ανεξάρτητα» και στο «Οροπέδιο». Μόνιμη γυναικεία φωνή στις συναυλίες μου ανά την χώραν και στο εξωτερικό και στα πάλκα που έστηνα τα τελευταία 4 χρόνια. Προέρχεται από το ποντιακό στέκι. Είναι μια λυρική καινούργια φωνή με λαϊκή καταβολή και πολλές δυνατότητες.
Γιάννης Μαρκόπουλος
«Σ’αγάπησα μ’αγάπησες»
Τρία χρόνια μετά, στις αρχές του 1980, κυκλοφόρησε ο δεύτερος προσωπικός δίσκος της Λιζέτας, με τίτλο «Σ’ αγάπησα, μ’ αγάπησες» και δώδεκα τραγούδια σε μουσικές του Γιάννη Μαρκόπουλου, του Χρήστου Νικολόπουλου και του Αντώνη Βαρδή, σε στίχους των Γιάννη Καλαμίτση, Πάνου Φαλάρα, Φώτη Αγγουλέ, Κώστα Τριπολίτη, Μιχάλη Κατσαρού, Μάνου Ελευθερίου, Ανδρέα Αγγελάκη κι ένα του Νικολόπουλου.
Σε αυτό τον δίσκο ο Γιάννης Μαρκόπουλος υπέγραψε τις μουσικές σε τέσσερα τραγούδια.
1) Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιάννης Καλαμίτσης)
2) Ώρα σας καλή (Γιάννης Μαρκόπουλος – Φώτης Αγγουλές)
3) Σ’ αγάπησα μ’ αγάπησες (Γιάννης Μαρκόπουλος – Μιχάλης Κατσαρός)
4) Άντε Γιώργη μου (Γιάννης Μαρκόπουλος – Γιάννης Καλαμίτσης)
Το «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη» δεν ήταν άλλο από το γνωστό οργανικό κομμάτι του Γιάννη Μαρκόπουλου, η μελωδία του οποίου είχε ακουστεί στη σειρά του BBC «Who pays the ferryman», με λόγια του Γιάννη Καλαμίτση. Στην περίπτωση του «Ποιος πληρώνει το βαρκάρη» συνέβη κάτι αντίστοιχο με την περίπτωση του «Ζορμπά» του Μίκη Θεοδωράκη, όπου μπήκαν λόγια του Βαγγέλη Γκούφα και ηχογραφήθηκε από τη Μελίνα Μερκούρη. Και τα δυο κομμάτια ακούστηκαν όταν κυκλοφόρησαν, στη συνέχεια όμως, το «ειδικό βάρος» των οργανικών ήταν τέτοιο, που οι εκτελέσεις με τα λόγια χάθηκαν στο χρόνο. Και αυτός ο δίσκος είναι ανέκδοτος σε cd.
«Η συναυλία στο Ηρώδειο / Ντοκουμέντα»
Στις 4 και 6 Οκτωβρίου του 1976 ο Γιάννης Μαρκόπουλος πραγματοποίησε δυο συναυλίες στο Ηρώδειο, με αφορμή τη βράβευση των «Ριζίτικων» από τη γαλλική ακαδημία «Charles Cross». Τραγούδησαν ο Νίκος Ξυλούρης, ο Χαράλαμπος Γαργανουράκης, ο Λάκης Χαλκιάς, η Λιζέτα Νικολάου, η Βασιλική Λαβίνα, ο Παύλος Σιδηρόπουλος και η Αλέξάνδρα.
Το 1990 ένα μέρος της συναυλίας κυκλοφόρησε από την Polygram σε διπλό δίσκο βινυλίου και σε μονό cd, με διαφοροποιήσεις στα περιεχόμενα τραγούδια. Στο lp υπήρχαν τα τραγούδια «Εισαγωγή – Τελάλης» με τον Παύλο Σιδηρόπουλο, ο «Σιδηρόδρομος» με τον Λάκη Χαλκιά και τα σεγόντα της Λιζέτας Νικολάου και «Ο Ρόκο και οι άλλοι» με τον Λάκη Χαλκιά, που δεν υπήρχαν στο cd, ενώ στο cd μπήκαν «Τα λόγια και τα χρόνια» με τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη και το «Τύμπανα παίζω» με τους Χαράλαμπο Γαργανουράκη, Λάκη Χαλκιά, Λιζέτα Νικολάου και Βασιλική Λαβίνα, που δεν υπήρχαν στο βινύλιο.
Εκτός από αυτά τα δυο κομμάτια («Σιδηρόδρομος» και «Τύμπανα παίζω»), τόσο στο βινύλιο, όσο και στο cd συμπεριλήφθηκαν ακόμη δυο τραγούδια με τη συμμετοχή της Λιζέτας Νικολάου. Τα «Μαλαματένια λόγια» που τραγούδησε μαζί με τον Λάκη Χαλκιά και τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη και «Το καριοφίλι μάνα μου» με τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη…
Η ηχογράφηση έγινε με ένα μαγνητόφωνο «REVOX» από τον μηχανικό ήχου της συναυλίας Τάκη Παπαμώρο, χωρίς να υπάρχει συνεννόηση με τον συνθέτη. Την επεξεργασία έκανε ο Γιάννης Σμυρναίος στο studio «Polysound».
