Σαν σήμερα…
Δυο χρόνια χωρίς τον Μίκη Θεοδωράκη συμπληρώνονται σήμερα…
Από τη «Συνοικία τ’όνειρο» στη «χώρα της σφαλιάρας…»
Με παλαιότερα άρθρα μας τόσο στο περιοδικό ΟΑΣΙΣ όσο και στο Ogdoo.gr, αναφερθήκαμε, εκτενώς πιστεύω, στην ιστορική (ο όρος είναι πολύ μικρός για να την περιγράψει), συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Μια συνεργασία που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1960 με τα τραγούδια του «Επιτάφιου», του «Αρχιπελάγους» και της πρώτης «Πολιτείας» και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβρη του 1978, με την κυκλοφορία του ομώνυμου δίσκου. Ανάμεσα κυκλοφόρησαν τα «Επιφάνια», «Η νήσος των Αζορών», το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» με τα «ιερατικά» ζεϊμπέκικα του Μίκη, η «Όμορφη» και η «Μαγική πόλη», η «Πολιτεία Β’», το «Άξιον εστί», η «Ρωμιοσύνη», τα «Θαλασσινά φεγγάρια», το «Χρυσοπράσινο φύλλο», τα τραγούδια της «Γειτονιάς των αγγέλων» και άλλα, ανεξάρτητα τραγούδια, που δεν εντάχθηκαν σε κύκλους τραγουδιών του Μίκη με τον Γρηγόρη.
Τραγούδια στα οποία ανατρέχουμε με την πρώτη ευκαιρία και με διαφορετική, κάθε φορά, αφορμή. Ή ακόμα και χωρίς αφορμή…
Όμως, όσο γνωστά κι αν είναι τα τραγούδια, μάλλον, μικρότερη δημοφιλία απέκτησαν οι ταινίες στις οποίες ακούστηκαν κάποια από αυτά, με εξαίρεση τη «Συνοικία τ’ όνειρο», το «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ» και, ίσως, την «Προδομένη αγάπη», που τα τελευταία χρόνια κυρίως σημείωσε αρκετές, τηλεοπτικές προβολές.
Σκέφτηκα λοιπόν σήμερα, να κάνουμε μια αναδρομή και να θυμηθούμε τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, όπως ακούστηκαν μέσα από τον ελληνικό κινηματογράφο. Κάποια χαρακτηριστικά σημεία αυτής της καταγραφής είναι πως τα περισσότερα από τα τραγούδια ακούστηκαν «playback», σε κάποιες περιπτώσεις ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης δεν εμφανίζεται καθόλου και απλά ακούγεται το τραγούδι από τον δίσκο, ο Μίκης Θεοδωράκης δίνει το «παρών» μόνο σε μία ταινία, ενώ τρία τραγούδια δεν βρέθηκαν μεμονωμένα στο YouTube, οπότε έγινε μόνο μια απλή αναφορά. Στην κατάταξη τηρήθηκε η χρονολογική σειρά της προβολής των ταινιών…
«Βρέχει στη φτωχογειτονιά» (1961)
(Μίκης Θεοδωράκης – Τάσος Λειβαδίτης)
Μια διαφορετική από τη δισκογραφημένη εκτέλεση, που, δυστυχώς, ακούγεται μισή στην ταινία του 1961 «Συνοικία τ’ όνειρο» σε σενάριο του Τάσου Λειβαδίτη και του Κώστα Κοτζιά και σκηνοθεσία του Αλέκου Αλεξανδράκη, που ήταν και ο βασικός πρωταγωνιστής, μαζί με τον Μάνο Κατράκη και την Αλίκη Γεωργούλη. Δίπλα στον Γρηγόρη Μπιθικώτση η Βούλα Γκίκα και στο μπουζούκι ο Νίκος Καρανικόλας.
«Μάνα μου και Παναγιά» (1961)
(Μίκης Θεοδωράκης – Τάσος Λειβαδίτης)
Η δισκογραφημένη εκτέλεση του τραγουδιού από την ταινία «Ο Γολγοθάς μιας αθώας», σε σενάριο Γιάννη Ιωαννίδη και σκηνοθεσία Κώστα Στράντζαλη, που προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 1961. Ακούστηκε επίσης το 1964 στην ταινία «Παίξε μπουζούκι μου γλυκό» σε σενάριο Ναπολέοντα Ελευθερίου και σκηνοθεσία Κώστα Στράντζαλη.
«Μαργαρίτα - Μαργαρώ» (1962)
(Μίκης Θεοδωράκης)
Τραγούδι του κύκλου «Αρχιπέλαγος», σε ζωντανή ηχογράφηση από το μουσικό ντοκιμαντέρ «Η Αθήνα τη νύχτα», που προβλήθηκε το 1962 σε σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου και παραγωγή του Κλέαρχου Κονιτσιώτη. Το απόσπασμα προέρχεται από συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, μάλλον, σε θέατρο της Αθήνας.
Η συγκεκριμένη εκτέλεση συμπεριλήφθηκε το 1992 στη συλλογή τραγουδιών του Θεοδωράκη «Άπονες εξουσίες».
«Ειν’ο καημός μου ένα πουλί», «Το καράβι», «Του χάρου» (1962)
(Μίκης Θεοδωράκης – Ερρίκος Θαλασσινός)
Τρία τραγούδια, που συμπεριλαμβάνονται στην ταινία σε ελαφρώς διαφορετικές εκτελέσεις από τους δίσκους, από την ταινία του Ερρίκου Θαλασσινού «Προδομένη αγάπη» με την Τζένη Καρέζη, τον Κώστα Καζάκο, τον Γιώργο Φούντα και άλλους. Το «Είν’ο καημός μου ένα πουλί» και το «Καράβι» ανήκουν στα ανεξάρτητα τραγούδια του Μίκη, ενώ το τραγούδι του «Χάρου» εντάχθηκε, σε ηχογράφηση με τη συμμετοχή χορωδίας, στον κύκλο «Όμορφη πόλη».
«Έχει η νύχτα θάνατο» (1962)
(Μίκης Θεοδωράκης – Δημήτρης Χριστοδούλου)
Από την κοινωνική ταινία του 1962 «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ» σε σενάριο Διονύση Μήλα και σενάριο Ροβήρου Μανθούλη με τους Θανάση Βέγγο, Βασίλη Διαμαντόπουλο, Σπύρο Καλογήρου, Μίρκα Καλατζοπούλου και άλλους. Το θαυμάσιο ζεϊμπέκικο «Έχει η νύχτα θάνατο» σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου δεν ηχογραφήθηκε για τη δισκογραφία, αλλά συμπεριλήφθηκε στα νεότερα χρόνια σε συλλογές τραγουδιών του συνθέτη, στην εκτέλεση της ταινίας.
«Πού πέταξε τ’ αγόρι μου» (1963)
(Μίκης Θεοδωράκης – Γιάννης Ρίτσος)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Καίτη Θύμη και παίζει μπουζούκι ο Μανώλης Χιώτης. Ηχογραφήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1960 και εντάχθηκε στον κύκλο τραγουδιών «Επιτάφιος».
Το συγκεκριμένο απόσπασμα προέρχεται από ντοκιμαντέρ της βελγικής τηλεόρασης για την ελληνική μουσική, που γυρίστηκε το 1963 με παρουσιαστή τον Μίκη Θεοδωράκη. Αν και εμφανίζονται ο Λάκης Καρνέζης, ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Νίκος Καρανικόλας με τα μπουζούκια τους και η Βούλα Γκίκα να κάνει σεγόντα, ακούγεται «playback» η εκτέλεση του δίσκου. Γι' αυτό και στην πρώτη στροφή δεν είναι συγχρονισμένος ο ήχος με την εικόνα. Εικάζω πως οι μουσικοί και ο Μπιθικώτσης έπαιξαν ζωντανά το τραγούδι, αλλά στη συνέχεια, ο μοντέρ «καπάκωσε» από πάνω την εκτέλεση του δίσκου. Στην αρχή της ίδιας ταινίας ακούγεται και η «Μαργαρίτα – Μαργαρώ» στη δισκογραφημένη εκτέλεση με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Πηγή
«Η νήσος των Αζορών» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης – Μέντης Μποσταντζόγλου ή Μποστ)
Είναι γνωστή η ιστορία με τον Μπιθικώτση που δεν ήθελε να τραγουδήσει τους στίχους του Μποστ, λόγω του ιδιαίτερου της γραφής του, αλλά τελικά πείσθηκε από την εταιρεία και, βάζοντας όλη του τη σοβαρότητα στην ηχογράφηση του τραγουδιού, συνέβαλλε καθοριστικά στη μεγάλη επιτυχία του.
«Η νήσος των Αζορών» κυκλοφόρησε το 1961 σε δίσκο 45 στροφών μαζί με τη «Ρομβία», επίσης του Μποστ και ακούστηκε το 1964 στην ταινία «Έκλεψα τη γυναίκα μου» σε σενάριο του Γιώργου Ολύμπιου και σκηνοθεσία του Κώστα Στράντζαλη.
«Βάρκα στο γιαλό» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Ρία Κούρτη. Ένα από τα τραγούδια της «Μαγικής πόλης», από την ταινία του Παναγιώτη Κωνσταντίνου «Έκλαψα πικρά για σένα», με τους Χρήστο Νέγκα, Ντόρα Γιαννακοπούλου και Πανταλή Ζερβό.
«Μάνα» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης – Κώστας Βίρβος)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και ο Χρηστάκης. Η μελωδία του τραγουδιού είχε ακουστεί το 1961 σε ορχηστρική μορφή στην ταινία «Συνοικία τ’όνειρο». Το 1964 ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το τραγούδησε «playback» στην ταινία του Δημήτρη Γαλάτη «Ο γυρισμός της μάνας»,
«Χρυσοπράσινο φύλλο», «Χελιδονάκι» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης – Λεωνίδας Μαλένης)
Το 1964 το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου στο πλαίσιο των προσπαθειών του για την προβολή της Κύπρου τόσο στον ελληνικό χώρο όσο και στο εξωτερικό, προχώρησε στην παραγωγή μιας ταινίας – ντοκιμαντέρ, σε σενάριο Λεωνίδα Μαλένη και Ανδρέα Χριστοφίδη, σκηνοθεσία Χαρίλαου Παπαδόπουλου, μουσική επένδυση του Μίκη Θεοδωράκη και τίτλο «Το νησί της Αφροδίτης».
Η σύνθεση της μουσικής ξεκίνησε από το 1962, ενώ οι ηχογραφήσεις των οργανικών θεμάτων και των τραγουδιών πραγματοποιήθηκαν το 1964 – 1965. Το 1965 κυκλοφόρησε από την Columbia και ο μεγάλος δίσκος με τη μουσική και τα τραγούδια του ντοκιμαντέρ.
Στην ταινία ακούγονται, χωρίς να εμφανίζεται ο Μπιθικώτσης, το «Χρυσοπράσινο φύλλο» και το «Χελιδονάκι» με στίχους του Λεωνίδα Μαλένη, ο «Ύμνος της εθνοφρουράς» σε στίχους Άντη Περνάρη με χορωδία και οργανικά θέματα από τα υπόλοιπα τραγούδια.
Πηγή
«Γωνιά, γωνιά», «Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες» (1964)
Δυο τραγούδια, το πρώτο από την «Πολιτεία Β’, σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου και το δεύτερο από τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου, που ακούστηκαν, χωρίς να εμφανίζεται ο Μπιθικώτσης, στην ταινία του Κώστα Πίτσιου «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», με τους Μάρθα Βούρτση, Γιώργο Καμπανέλλη, Ίλυα Λιβυκού και άλλους.
«Στράτα τη στράτα» (1965)
(Μίκης Θεοδωράκης – Νίκος Γκάτσος)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και ο Μιχάλης Ιωαννίδης. Από τον κύκλο τραγουδιών «Πολιτεία Β’» όπως ακούστηκε στην ταινία του Κώστα Γεωργούτσου «Άγγελοι χωρίς φτερά» το 1965, με τους Κώστα Κακκαβά, Κλεώ Σκουλούδη, Τασσώ Καββαδία και άλλους.
«Ο καβαλάρης τ’ουρανού» (1965)
Στην ίδια ταινία ακούστηκε και ο «Καβαλάρης τ’ουρανού» σε στίχους του Μίκη Θεοδωράκη, ένα τραγούδι που γράφτηκε τον Απρίλη του 1963 και συνδέθηκε με τον δολοφονηθέντα από το παρακράτος Γρηγόρη Λαμπράκη. Το τραγούδι ακούστηκε στην επιθεώρηση «Μαγική πόλη», που ανέβηκε το καλοκαίρι του ’63 στο θέατρο «Παρκ» από τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Τριβιζά και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, μαζί με τα τραγούδια της «Πολιτείας Β’».
«Ψαρέματα» («Στο περιγιάλι το κρυφό») (1966)
(Μίκης Θεοδωράκης – Γιώργος Σεφέρης)
Ένα τραγούδι από τα «Επιφάνια» του Γιώργου Σεφέρη, που ακούστηκε το 1966, στη δισκογραφημένη εκτέλεση του 1962 και, χωρίς να φαίνεται ο Μπιθικώτσης, στο ντοκιμαντέρ του Άγγελου Λάμπρου «Η Ελλάς χωρίς ερείπια». Ήταν ένα πορτρέτο της σύγχρονης Ελλάδας, με αφηγήσεις από τον Μάνο Κατράκη και την Καίτη Πάνου και διανθισμένο με μουσική και τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του Σταύρου Ξαρχάκου. Εκτός του Μπιθικώτση, τραγούδησαν η Ντόρα Γιαννακοπούλου, η Άννα Χρυσάφη και χορωδία, ενώ το soundtrack της ταινίας κυκλοφόρησε από την Columbia.
«Θα σημάνουν οι καμπάνες» (1976)
(Μίκης Θεοδωράκης – Γιάννης Ρίτσος)
Το εμβληματικό τραγούδι της «Ρωμιοσύνης» ακούστηκε το 1976 στο δεύτερο μέρος της ταινίας «Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας», η οποία ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη. Το πρώτο είχε τίτλο «Γιατί χαίρεται ο κόσμος» σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ντίνου Κατσουρίδη και το δεύτερο με τίτλο «Εφτά χρόνια γύψος», σε σενάριο Λάκη Αντωνάκου και Πάνου Γλυκοφρύδη και σκηνοθεσία του Πάνου Γλυκοφρύδη.
Μια από τις ωραιότερες σκηνές του ελληνικού κινηματογράφου, που διαδραματίζεται στα χρόνια της δικτατορίας με τον Θανάση Βέγγο να οδηγεί το φορτηγό ενός πλανόδιου μικρέμπορα και, χωρίς να το καταλάβει, φτάνει σε κάποιο χωριό και «εισβάλλει» σε μια συγκέντρωση του καθεστώτος της «επανάστασης», με τον Μπιθικώτση να ακούγεται από τα εξωτερικά ηχεία του αυτοκινήτου να τραγουδά «Σώπα ‘που να ’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες…»
Δυο χρόνια χωρίς τον Μίκη Θεοδωράκη συμπληρώνονται σήμερα…
Από τη «Συνοικία τ’όνειρο» στη «χώρα της σφαλιάρας…»
Με παλαιότερα άρθρα μας τόσο στο περιοδικό ΟΑΣΙΣ όσο και στο Ogdoo.gr, αναφερθήκαμε, εκτενώς πιστεύω, στην ιστορική (ο όρος είναι πολύ μικρός για να την περιγράψει), συνεργασία του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Μια συνεργασία που ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1960 με τα τραγούδια του «Επιτάφιου», του «Αρχιπελάγους» και της πρώτης «Πολιτείας» και ολοκληρώθηκε τον Οκτώβρη του 1978, με την κυκλοφορία του ομώνυμου δίσκου. Ανάμεσα κυκλοφόρησαν τα «Επιφάνια», «Η νήσος των Αζορών», το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» με τα «ιερατικά» ζεϊμπέκικα του Μίκη, η «Όμορφη» και η «Μαγική πόλη», η «Πολιτεία Β’», το «Άξιον εστί», η «Ρωμιοσύνη», τα «Θαλασσινά φεγγάρια», το «Χρυσοπράσινο φύλλο», τα τραγούδια της «Γειτονιάς των αγγέλων» και άλλα, ανεξάρτητα τραγούδια, που δεν εντάχθηκαν σε κύκλους τραγουδιών του Μίκη με τον Γρηγόρη.
Τραγούδια στα οποία ανατρέχουμε με την πρώτη ευκαιρία και με διαφορετική, κάθε φορά, αφορμή. Ή ακόμα και χωρίς αφορμή…
Όμως, όσο γνωστά κι αν είναι τα τραγούδια, μάλλον, μικρότερη δημοφιλία απέκτησαν οι ταινίες στις οποίες ακούστηκαν κάποια από αυτά, με εξαίρεση τη «Συνοικία τ’ όνειρο», το «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ» και, ίσως, την «Προδομένη αγάπη», που τα τελευταία χρόνια κυρίως σημείωσε αρκετές, τηλεοπτικές προβολές.
Σκέφτηκα λοιπόν σήμερα, να κάνουμε μια αναδρομή και να θυμηθούμε τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση, όπως ακούστηκαν μέσα από τον ελληνικό κινηματογράφο. Κάποια χαρακτηριστικά σημεία αυτής της καταγραφής είναι πως τα περισσότερα από τα τραγούδια ακούστηκαν «playback», σε κάποιες περιπτώσεις ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης δεν εμφανίζεται καθόλου και απλά ακούγεται το τραγούδι από τον δίσκο, ο Μίκης Θεοδωράκης δίνει το «παρών» μόνο σε μία ταινία, ενώ τρία τραγούδια δεν βρέθηκαν μεμονωμένα στο YouTube, οπότε έγινε μόνο μια απλή αναφορά. Στην κατάταξη τηρήθηκε η χρονολογική σειρά της προβολής των ταινιών…
«Βρέχει στη φτωχογειτονιά» (1961)
(Μίκης Θεοδωράκης – Τάσος Λειβαδίτης)
Μια διαφορετική από τη δισκογραφημένη εκτέλεση, που, δυστυχώς, ακούγεται μισή στην ταινία του 1961 «Συνοικία τ’ όνειρο» σε σενάριο του Τάσου Λειβαδίτη και του Κώστα Κοτζιά και σκηνοθεσία του Αλέκου Αλεξανδράκη, που ήταν και ο βασικός πρωταγωνιστής, μαζί με τον Μάνο Κατράκη και την Αλίκη Γεωργούλη. Δίπλα στον Γρηγόρη Μπιθικώτση η Βούλα Γκίκα και στο μπουζούκι ο Νίκος Καρανικόλας.
«Μάνα μου και Παναγιά» (1961)
(Μίκης Θεοδωράκης – Τάσος Λειβαδίτης)
Η δισκογραφημένη εκτέλεση του τραγουδιού από την ταινία «Ο Γολγοθάς μιας αθώας», σε σενάριο Γιάννη Ιωαννίδη και σκηνοθεσία Κώστα Στράντζαλη, που προβλήθηκε στους κινηματογράφους το 1961. Ακούστηκε επίσης το 1964 στην ταινία «Παίξε μπουζούκι μου γλυκό» σε σενάριο Ναπολέοντα Ελευθερίου και σκηνοθεσία Κώστα Στράντζαλη.
«Μαργαρίτα - Μαργαρώ» (1962)
(Μίκης Θεοδωράκης)
Τραγούδι του κύκλου «Αρχιπέλαγος», σε ζωντανή ηχογράφηση από το μουσικό ντοκιμαντέρ «Η Αθήνα τη νύχτα», που προβλήθηκε το 1962 σε σκηνοθεσία του Νίκου Τσιφόρου και παραγωγή του Κλέαρχου Κονιτσιώτη. Το απόσπασμα προέρχεται από συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη, μάλλον, σε θέατρο της Αθήνας.
Η συγκεκριμένη εκτέλεση συμπεριλήφθηκε το 1992 στη συλλογή τραγουδιών του Θεοδωράκη «Άπονες εξουσίες».
«Ειν’ο καημός μου ένα πουλί», «Το καράβι», «Του χάρου» (1962)
(Μίκης Θεοδωράκης – Ερρίκος Θαλασσινός)
Τρία τραγούδια, που συμπεριλαμβάνονται στην ταινία σε ελαφρώς διαφορετικές εκτελέσεις από τους δίσκους, από την ταινία του Ερρίκου Θαλασσινού «Προδομένη αγάπη» με την Τζένη Καρέζη, τον Κώστα Καζάκο, τον Γιώργο Φούντα και άλλους. Το «Είν’ο καημός μου ένα πουλί» και το «Καράβι» ανήκουν στα ανεξάρτητα τραγούδια του Μίκη, ενώ το τραγούδι του «Χάρου» εντάχθηκε, σε ηχογράφηση με τη συμμετοχή χορωδίας, στον κύκλο «Όμορφη πόλη».
«Έχει η νύχτα θάνατο» (1962)
(Μίκης Θεοδωράκης – Δημήτρης Χριστοδούλου)
Από την κοινωνική ταινία του 1962 «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ» σε σενάριο Διονύση Μήλα και σενάριο Ροβήρου Μανθούλη με τους Θανάση Βέγγο, Βασίλη Διαμαντόπουλο, Σπύρο Καλογήρου, Μίρκα Καλατζοπούλου και άλλους. Το θαυμάσιο ζεϊμπέκικο «Έχει η νύχτα θάνατο» σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου δεν ηχογραφήθηκε για τη δισκογραφία, αλλά συμπεριλήφθηκε στα νεότερα χρόνια σε συλλογές τραγουδιών του συνθέτη, στην εκτέλεση της ταινίας.
«Πού πέταξε τ’ αγόρι μου» (1963)
(Μίκης Θεοδωράκης – Γιάννης Ρίτσος)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Καίτη Θύμη και παίζει μπουζούκι ο Μανώλης Χιώτης. Ηχογραφήθηκε στις 15 Σεπτεμβρίου 1960 και εντάχθηκε στον κύκλο τραγουδιών «Επιτάφιος».
Το συγκεκριμένο απόσπασμα προέρχεται από ντοκιμαντέρ της βελγικής τηλεόρασης για την ελληνική μουσική, που γυρίστηκε το 1963 με παρουσιαστή τον Μίκη Θεοδωράκη. Αν και εμφανίζονται ο Λάκης Καρνέζης, ο Κώστας Παπαδόπουλος, ο Νίκος Καρανικόλας με τα μπουζούκια τους και η Βούλα Γκίκα να κάνει σεγόντα, ακούγεται «playback» η εκτέλεση του δίσκου. Γι' αυτό και στην πρώτη στροφή δεν είναι συγχρονισμένος ο ήχος με την εικόνα. Εικάζω πως οι μουσικοί και ο Μπιθικώτσης έπαιξαν ζωντανά το τραγούδι, αλλά στη συνέχεια, ο μοντέρ «καπάκωσε» από πάνω την εκτέλεση του δίσκου. Στην αρχή της ίδιας ταινίας ακούγεται και η «Μαργαρίτα – Μαργαρώ» στη δισκογραφημένη εκτέλεση με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
Πηγή
«Η νήσος των Αζορών» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης – Μέντης Μποσταντζόγλου ή Μποστ)
Είναι γνωστή η ιστορία με τον Μπιθικώτση που δεν ήθελε να τραγουδήσει τους στίχους του Μποστ, λόγω του ιδιαίτερου της γραφής του, αλλά τελικά πείσθηκε από την εταιρεία και, βάζοντας όλη του τη σοβαρότητα στην ηχογράφηση του τραγουδιού, συνέβαλλε καθοριστικά στη μεγάλη επιτυχία του.
«Η νήσος των Αζορών» κυκλοφόρησε το 1961 σε δίσκο 45 στροφών μαζί με τη «Ρομβία», επίσης του Μποστ και ακούστηκε το 1964 στην ταινία «Έκλεψα τη γυναίκα μου» σε σενάριο του Γιώργου Ολύμπιου και σκηνοθεσία του Κώστα Στράντζαλη.
«Βάρκα στο γιαλό» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και η Ρία Κούρτη. Ένα από τα τραγούδια της «Μαγικής πόλης», από την ταινία του Παναγιώτη Κωνσταντίνου «Έκλαψα πικρά για σένα», με τους Χρήστο Νέγκα, Ντόρα Γιαννακοπούλου και Πανταλή Ζερβό.
«Μάνα» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης – Κώστας Βίρβος)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και ο Χρηστάκης. Η μελωδία του τραγουδιού είχε ακουστεί το 1961 σε ορχηστρική μορφή στην ταινία «Συνοικία τ’όνειρο». Το 1964 ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης το τραγούδησε «playback» στην ταινία του Δημήτρη Γαλάτη «Ο γυρισμός της μάνας»,
«Χρυσοπράσινο φύλλο», «Χελιδονάκι» (1964)
(Μίκης Θεοδωράκης – Λεωνίδας Μαλένης)
Το 1964 το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου στο πλαίσιο των προσπαθειών του για την προβολή της Κύπρου τόσο στον ελληνικό χώρο όσο και στο εξωτερικό, προχώρησε στην παραγωγή μιας ταινίας – ντοκιμαντέρ, σε σενάριο Λεωνίδα Μαλένη και Ανδρέα Χριστοφίδη, σκηνοθεσία Χαρίλαου Παπαδόπουλου, μουσική επένδυση του Μίκη Θεοδωράκη και τίτλο «Το νησί της Αφροδίτης».
Η σύνθεση της μουσικής ξεκίνησε από το 1962, ενώ οι ηχογραφήσεις των οργανικών θεμάτων και των τραγουδιών πραγματοποιήθηκαν το 1964 – 1965. Το 1965 κυκλοφόρησε από την Columbia και ο μεγάλος δίσκος με τη μουσική και τα τραγούδια του ντοκιμαντέρ.
Στην ταινία ακούγονται, χωρίς να εμφανίζεται ο Μπιθικώτσης, το «Χρυσοπράσινο φύλλο» και το «Χελιδονάκι» με στίχους του Λεωνίδα Μαλένη, ο «Ύμνος της εθνοφρουράς» σε στίχους Άντη Περνάρη με χορωδία και οργανικά θέματα από τα υπόλοιπα τραγούδια.
Πηγή
«Γωνιά, γωνιά», «Γλυκέ μου εσύ δεν χάθηκες» (1964)
Δυο τραγούδια, το πρώτο από την «Πολιτεία Β’, σε στίχους του Δημήτρη Χριστοδούλου και το δεύτερο από τον «Επιτάφιο» του Γιάννη Ρίτσου, που ακούστηκαν, χωρίς να εμφανίζεται ο Μπιθικώτσης, στην ταινία του Κώστα Πίτσιου «Τα δάκρυά μου είναι καυτά», με τους Μάρθα Βούρτση, Γιώργο Καμπανέλλη, Ίλυα Λιβυκού και άλλους.
«Στράτα τη στράτα» (1965)
(Μίκης Θεοδωράκης – Νίκος Γκάτσος)
Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης και ο Μιχάλης Ιωαννίδης. Από τον κύκλο τραγουδιών «Πολιτεία Β’» όπως ακούστηκε στην ταινία του Κώστα Γεωργούτσου «Άγγελοι χωρίς φτερά» το 1965, με τους Κώστα Κακκαβά, Κλεώ Σκουλούδη, Τασσώ Καββαδία και άλλους.
«Ο καβαλάρης τ’ουρανού» (1965)
Στην ίδια ταινία ακούστηκε και ο «Καβαλάρης τ’ουρανού» σε στίχους του Μίκη Θεοδωράκη, ένα τραγούδι που γράφτηκε τον Απρίλη του 1963 και συνδέθηκε με τον δολοφονηθέντα από το παρακράτος Γρηγόρη Λαμπράκη. Το τραγούδι ακούστηκε στην επιθεώρηση «Μαγική πόλη», που ανέβηκε το καλοκαίρι του ’63 στο θέατρο «Παρκ» από τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Τριβιζά και κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, μαζί με τα τραγούδια της «Πολιτείας Β’».
«Ψαρέματα» («Στο περιγιάλι το κρυφό») (1966)
(Μίκης Θεοδωράκης – Γιώργος Σεφέρης)
Ένα τραγούδι από τα «Επιφάνια» του Γιώργου Σεφέρη, που ακούστηκε το 1966, στη δισκογραφημένη εκτέλεση του 1962 και, χωρίς να φαίνεται ο Μπιθικώτσης, στο ντοκιμαντέρ του Άγγελου Λάμπρου «Η Ελλάς χωρίς ερείπια». Ήταν ένα πορτρέτο της σύγχρονης Ελλάδας, με αφηγήσεις από τον Μάνο Κατράκη και την Καίτη Πάνου και διανθισμένο με μουσική και τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη και του Σταύρου Ξαρχάκου. Εκτός του Μπιθικώτση, τραγούδησαν η Ντόρα Γιαννακοπούλου, η Άννα Χρυσάφη και χορωδία, ενώ το soundtrack της ταινίας κυκλοφόρησε από την Columbia.
«Θα σημάνουν οι καμπάνες» (1976)
(Μίκης Θεοδωράκης – Γιάννης Ρίτσος)
Το εμβληματικό τραγούδι της «Ρωμιοσύνης» ακούστηκε το 1976 στο δεύτερο μέρος της ταινίας «Ο Θανάσης στη χώρα της σφαλιάρας», η οποία ήταν χωρισμένη σε δύο μέρη. Το πρώτο είχε τίτλο «Γιατί χαίρεται ο κόσμος» σε σενάριο και σκηνοθεσία του Ντίνου Κατσουρίδη και το δεύτερο με τίτλο «Εφτά χρόνια γύψος», σε σενάριο Λάκη Αντωνάκου και Πάνου Γλυκοφρύδη και σκηνοθεσία του Πάνου Γλυκοφρύδη.
Μια από τις ωραιότερες σκηνές του ελληνικού κινηματογράφου, που διαδραματίζεται στα χρόνια της δικτατορίας με τον Θανάση Βέγγο να οδηγεί το φορτηγό ενός πλανόδιου μικρέμπορα και, χωρίς να το καταλάβει, φτάνει σε κάποιο χωριό και «εισβάλλει» σε μια συγκέντρωση του καθεστώτος της «επανάστασης», με τον Μπιθικώτση να ακούγεται από τα εξωτερικά ηχεία του αυτοκινήτου να τραγουδά «Σώπα ‘που να ’ναι θα σημάνουν οι καμπάνες…»
