Έφηβος στη Φωκίωνος Νέγρη στη δεκαετία του ’60 είναι παράσημο ζωής. Εκεί συνέβαιναν όλα.
Η καρδιά του τηνέητζερ Γιάννη Ηλίδη χτυπούσε δυνατά μαζί με τους μοντέρνους μουσικούς ρυθμούς της εποχής που έσκαγαν κατά κύματα.
Τι κι αν ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, η Αθήνα της εποχής που περιγράφει είναι ασύγκριτη για τον ίδιο.
Ένας νέος της εποχής που έζησε έντονα τα χρόνια όταν άλλαξε ο κόσμος με την μουσική επανάσταση ανέσυρε τις μνήμες του δίνοντας την ατμόσφαιρα της χρυσής δεκαετίας, αλλά και όσα προηγήθηκαν και όσα επακολουθήσαν αυτής καταγράφοντας τον ανθό των καλύτερών του χρόνων με σημαντικές λεπτομέρειες και ανάγλυφο τρόπο στο βιβλίο του «Μέρες Μαγικές με Γρανίτες και Ταμ Ταμ» (Εκδόσεις Athens Voice Books) το οποίο προλογίζει ο Νίκος Μαστοράκης.
Στέκια, σινεμά, μουσικές, δισκάδικα, πάρτι, βόλτες, γειτονιές, ραδιόφωνο, Beatles και Rolling Stones, ιταλικά και γαλλικά τραγούδια, ελληνικά συγκροτήματα και χορός!
Πάμε για ένα ανοιξιάτικο cruising μαζί με τον Γιάννη Ηλίδη πιστό εκείνης της εποχής!
Πώς προέκυψε η ανάγκη σου να περιγράψεις την εποχή που αναφέρεσαι στο βιβλίο;
Μια μέρα –εν μέσω πανδημίας- συναντήθηκα με την εφηβική μου φίλη τη γνωστή ποιήτρια Τζένη Μαστοράκη, και συζητούσαμε για τις υπέροχες εκείνες μέρες. Τη μουσική που ακούγαμε, τα σινεμά που πηγαίναμε, το χρώμα της γειτονιάς του σπιτιού μας που χάθηκε, τις ατέλειωτες διακοπές των παιδικών μας χρόνων. Θυμάσαι τα πάντα και με συγκλονιστικές λεπτομέρειες, μου λέει. Κάθισε και γράψτα όλα αυτά. Γράψε ένα βιβλίο ώστε να μείνουν κάπου καταγεγραμμένες όλες αυτές οι προσωπικές σου μαρτυρίες. Υπάρχουν νέα παιδιά που διψούν να μάθουν για εκείνα τα χρόνια. Για τη μαγική δεκαετία του ’60, λίγο πριν αλλά και πιο μετά. Έτσι πείστηκα και ξεκίνησα να γράφω. Βοήθησε και ο εγκλεισμός της πανδημίας, βρήκα μια διέξοδο έτσι.
Τι θέλεις να αναδείξεις περισσότερο στις αναφορές σου;
Την μαγεία εκείνων των χρόνων. Ήταν μια δύσκολη εποχή γεμάτη αγκάθια. Αλλά μαγική όμως, για όσους την έζησαν.
Το εξώφυλλο του βιβλίο του
Σε τι υπερέχει αυτή η εποχή σε σχέση με τις επόμενες δεκαετίες και το σήμερα;
Η δεκαετία του ’60 ήταν μοναδική. Φάνηκε μετά το 1955 ότι κάτι μοναδικό επρόκειτο να συμβεί. Είχαμε την έκρηξη του Rock and Roll, την έκρηξη της μουσικής γενικά, την άνθηση του παγκόσμιου κινηματογράφου, των καλών τεχνών, της τεχνολογίας, των πάντων. Από τη δεκαετία του ’30 φαινόταν ότι κάτι μεγάλο και σημαντικό ερχόταν. Ήρθε ο πόλεμος όμως και όλα σταμάτησαν ή πήγαν πιο πίσω. Όλη αυτή η συσσωρευμένη ενέργεια «έσκασε» μετά το 1955-56. Σήμερα τι: Μόνο η τεχνολογία των υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης τρέχουν. Υπάρχει καλός κινηματογράφος; Μήπως οι καλές τέχνες είναι στα καλύτερά τους; Όχι. Άσε πια τη μουσική. Τίποτα, τα πάντα σκουπίδια. Ακόμα και οι δισκογραφικές, όπως τις ξέραμε, έχουν εξαφανιστεί. Αδιανόητα πράγματα συμβαίνουν
Τι ρόλο έπαιξε στη διαμόρφωση της κουλτούρας της νεολαίας οι Μοντέρνοι Ρυθμοί, το περιοδικό;
Πολύ σημαντικό. Τότε δεν υπήρχε άλλη πηγή ενημέρωσης. Ούτε Ιντερνέτ, ούτε Τηλεόραση, το κρατικό ραδιόφωνο (ΕΙΡ λεγόταν τότε) ήταν πολύ συντηρητικό και δεν έπαιζε ροκ ούτε πολύ σύγχρονα και μοδάτα νεανικά κομμάτια. Υπήρχαν μόνο οι διαφημιστικές προσφερόμενες εκπομπές των δισκογραφικών εταιρειών. Και η λογική ήταν «όποιος θέλει να ακουστούν αυτά τα κομμάτια, ας πληρώσει». Τα περιοδικά ποικίλης ύλης που υπήρχαν –και ήταν πολλά ομολογουμένως- έκαναν αφιερώματα και αναφορές μόνο στο ελληνικό τραγούδι. Οι εφημερίδες περιορίζονταν μόνον σε πολύ σημαντικά μουσικά γεγονότα. Π.χ. στη Μεγάλη Βρετανία δημιουργήθηκε ένα μουσικό συγκρότημα νέων παιδιών μακρυμάλληδων που ουρλιάζουν (Beatles - Ιανουάριος 1963). ‘Η, οι Rolling Stones έρχονται στην Αθήνα. Επομένως η μόνη πηγή ενημέρωσης για τα παγκόσμια μουσικά πράγματα ήταν το περιοδικό ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΡΥΘΜΟΙ. Αλλά και εκείνα τα ηρωικά νέα παιδιά που δημοσιογραφούσαν (και μάλιστα αφιλοκερδώς) στους ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣ ΡΥΘΜΟΥΣ αντιμετώπιζαν εξαιρετικές δυσκολίες. Έπρεπε να γράψουν χωρίς κάποια ουσιαστική ενημέρωση. Μόνον κάποιες σκόρπιες πληροφορίες ή πρόχειρα δελτία Τύπου από τις δισκογραφικές εταιρείες. Και αυτές με το σταγονόμετρο και με μεγάλη χρονική υστέρηση. Ούτε καν την πολυτέλεια να ακούσουν τα κομμάτια δεν προσέφεραν οι δισκογραφικές. Οι δωρεάν Promo δίσκοι ήταν μια απόλυτα άγνωστη τακτική.
Όλοι οι Forminx αφιερώνουν στον Γιάννη Ηλίδη
Περιέγραψέ μου μια ημέρα της τότε καθημερινότητας σου ως έφηβος στη δεκαετία του 60;
Απλά πράγματα. Σχολειό, ίσως φροντιστήριο, ίσως ποδόσφαιρο για τους λάτρεις και εφόσον υπήρχε στη γειτονιά κάποιος κατάλληλος χώρος αλάνα ή οικόπεδο. Τα μικρά συνοικιακά γηπεδάκια δεν είχαν δημιουργηθεί ακόμα. Για εμένα η καθημερινότητα ήταν μουσική και μόνον. Άκουγα και ξανάκουγα τα δισκάκια μου -45αράκια πάντα- και φυσικά οι διαφημιστικές εκπομπές των εταιρειών δίσκων. Από αυτές άκουγα και μάθαινα τα καινούργια κομμάτια. Πρωταγωνιστικό ρόλο βέβαια έπαιζαν οι εκπομπές της Music Box. Όχι μόνο επειδή τις παρουσίαζε με ξεχωριστό τρόπο ο Νίκος Μαστοράκης, αλλά επειδή η Music Box τότε, αντιπροσώπευε τις καλύτερες ξένες ετικέτες δίσκων. Σχεδόν το 50 ή 60% της παγκόσμιας μουσικής παραγωγής. Μόνον Beatles ή Elvis Presley ή Sergio Endrigo δεν άκουγες. Όλα τα άλλα μπορούσες να τα ακούσεις από τις εκπομπές της Music Box.
Από πού αγόραζες τους περισσότερους δίσκους σου και πώς περιγράφεις το δισκάδικο και την ατμόσφαιρά του που προτιμούσες και τον αγαπημένο σου δισκοπώλη;
Τα περισσότερα 45αράκια μου τα αγόρασα από το υπόγειο κατάστημα της Νανάς Παπαϊωάννου, στην οδό Λυκούργου. Ήταν ένα απλό λαϊκό μαγαζί της πλ. Ομονοίας, αλλά πωλούσε τους δίσκους 23 δραχμές. Ενώ όλα τα άλλα 24, 25 ή και 30 δραχμές. Τα κεντρικά δισκάδικα της περιοχής της πλ. Συντάγματος, πουλούσαν πάντα στην ανώτερη προτεινόμενη τιμή των 30 δραχμών. Στα χρόνια του ’70 όταν πλέον είχαν επικρατήσει τα LP των 33 στροφών, τα μικρά δισκάδικα (μαζί και η Παπαϊωάννου) έκλεισαν. Έτσι αγαπημένο μου δισκάδικο έγινε η ΣΤΡΟΦΗ του Μανάκου, στην πλ. Εξαρχείων. Αλλά και από το Μοναστηράκι απέκτησα πολλούς δίσκους, ειδικά στα χρόνια του ’80 και ’90.
Έπαιρνες δίσκους σε πάρτι ; Θυμάσαι κάποιο πού έγραψε ιστορία;
Όχι. Ποτέ δεν πήγα σε πάρτι με δίσκους μου. Φοβόμουν την ταλαιπωρία και τα γρατζουνίσματα. Άλλοι ναι, έφερναν. Και συνήθως έφευγαν με… περισσότερους, ενώ κάποιοι άλλοι αναγκαστικά με λιγότερους. Όχι δεν θυμάμαι κάποιο πάρτι που να έγραψε ιστορία. Ίσως κάποια να ήταν απόλυτα αδιάφορα και κάποια άλλα πιο ενδιαφέροντα, αφού μπορεί να είχε γίνει κάποια σημαντική… γνωριμία.
Και ποιος δεν ερωτεύτηκε την Bridgitte Bardot τότε;
Ποια ελληνική ταινία αποτυπώνει ένα πάρτι του ’60 με πιστό τρόπο;
Υπερβολές. Καμιά θα έλεγα. Οι εξεζητημένες σκηνές με τα τρελά χορευτικά, τις τρελαμένες γκόμενες και τις «μπουκάλες» ήταν μόνο στη φαντασία του σκηνοθέτη. Τις έστηναν έτσι για κατανάλωση και εντυπωσιασμό. Τουλάχιστον σε όσα πάρτι βρέθηκα εγώ (και δεν ήταν και λίγα) δεν συνέβαιναν τέτοια πράγματα. Κορίτσια χωρίς βαψίματα και τέτοια, με το απλό φουστανάκι τους, τα αγόρια με το λευκό πουκάμισο το σακάκι και τη στενή σκουρόχρωμη γραβάτα. Απλά πράγματα. Τα φιστίκια και τα στραγάλια μέσα στο μπολ, το βερμούτ στο νεροπότηρο και οι γέροι στην βεράντα ή ίσως και στο διπλανό δωμάτιο. Και χορός. Πολύς χορός. Το ροκ ήταν λίγο ξεπερασμένο στην εποχή μου. Χορεύαμε όμως Τουίστ, Μπόσα Νόβα, Μάντισον, Χάλι Γκάλι ακόμα και Μποστέλα. Πάντως η ωραιότερη στιγμή ήταν όταν στο μικρό πικάπ έμπαιναν τα δισκάκια μα τα μπλουζ. Τότε χαμήλωναν, ίσως, και τα φώτα.
Θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου παιδί του ραδιοφώνου; Πόσο σε επηρέασε ως νέος αλλά και μεγαλύτερος;
Σαφώς και είμαι παιδί του ραδιοφώνου. Μεγάλωσα κολλημένος σε ένα ραδιόφωνο. Αγοράσαμε το πρώτο μας ραδιόφωνο το 1954. Εγώ ήμουν πολύ μικρός τότε, αλλά μου άρεσε. Μου φάνταζε μαγικό και κόλλησα μαζί του. Ήταν η Θεια Λένα, οι εκπομπές λόγου και βέβαια η πολύ μουσική. Δεν έπαιζε ροκ ή τζαζ ή άλλα πολύ μοντέρνα κομμάτια. Άκουγες όμως Frank Sinatra, Nat King Cole, πολλά Γαλλικά και Ιταλικά κομμάτια και πολύ κλασική μουσική. Από εκεί έμαθα τoν Mozart, τον Beethoven, τον Brahms αλλά και τον Saint Saens και τον Grieg και τον Vivaldi. Περιστασιακά έκανα και εγώ ραδιόφωνο. Στον Seven X και στο Radio Gold αλλά και στο Β’ πρόγραμμα της κρατικής ραδιοφωνίας. Όταν μαθητής ακόμα, παρουσίαζα το «ΜΟΥΣΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ» τη διαφημιστική εκπομπή των καινούργιων δίσκων της RCA Victor. Και συνέχισα να ακούω ραδιόφωνο. Ακόμα και σήμερα. Παρά τη μεγάλη δισκοθήκη μου, πιάνω τον εαυτό μου να βαριέται να επιλέξει δίσκο και να προτιμά την εύκολη και απρόσμενη επιλογή του ραδιοφώνου.
Ο Γιάννης Ηλίδης πιτσιρικάς στη γειτονιά του, Μιχαήλ Βόδα και Ηπείρου
Όλη αυτή η εποχή σε ποια γειτονιά σε βρίσκει; Πώς ήταν εκεί;
Μεγάλωσα στην οδό Μιχαήλ Βόδα και Λιοσίων. Από εκεί έρχονται οι πρώτες εικόνες μου. Από το σχολείο, το ραδιόφωνο, τη γειτονιά και τα ταπεινά μαγαζιά της. Στα χρόνια της εφηβείας ήμουν πολύ τυχερός αφού βρέθηκα στην Άγιου Μελέτιου, κοντά στην περίφημη τότε Φωκίωνος Νέγρη. Ήταν η καρδιά όλων των γεγονότων. Μπάλα δεν έπαιζα, δεν μου άρεσε, αφού με είχε απορροφήσει ολοκληρωτικά το ραδιόφωνο και η μουσική. Σφαιριστήρια και μπιλιάρδο και φλιπεράκια, μμμ, ωραία παιχνίδια αλλά απαγορευμένα για την ηλικία μου. Πέρναγα απέξω και τα χάζευα. Καμιά φορά έμπαινα και μέσα… αλλά μέχρι να με βγάλουν γιατί απαγορευόταν. Αυτά συνέβαιναν όταν ήμουν 15-16 ετών. Όταν ενηλικιώθηκα τα ενδιαφέροντά μου άλλαξαν εντελώς. Ούτε απέξω δεν πέρναγα πλέον. Δεν είχα χρόνο. Πανεπιστήμιο, παραγωγή εκπομπών, ενημέρωση στη μουσική, βόλτες, νέες γνωριμίες…
Με τι ασχολήθηκες επαγγελματικά από τότε έως σήμερα και ποιο το μεγαλύτερο ερέθισμα για την συγγραφή του βιβλίου;
Όλα μου τα χρόνια ασχολήθηκα επαγγελματικά με τη διαφήμιση. Πότε ως διαφημιστής σε διαφημιστικές εταιρείες, πότε ως διαφημιζόμενες σε μεγάλες εμπορικές εταιρείες. Εξάλλου και όλο το βιβλίο μια διαφήμιση είναι. Προβολή και διαφήμιση εκείνων των ωραίων χρόνων του ’60.
Τι μουσικές προτιμήσεις είχες τότε που σε έσπρωξαν σε περισσότερα ακούσματα;
Αγαπημένα μου τραγούδια ήταν όλα της γλυκιάς εποχής της εφηβείας μου μέχρι το 1966-67. Μετά η μουσική άρχιζε να αλλάζει το Hard Rock, το Heavy Metal, Progressive κ.λπ. δεν ήταν ό,τι καλύτερο για μένα. Αντίθετα οι Beatles και οι δουλειές του Phil Spector με αντιπροσώπευαν απόλυτα. Αγαπημένη μου ήταν πάντα η ιταλική μουσική. Και είναι και σήμερα. Αγαπημένο μου είναι τo φεστιβάλ του San Remo, το μεγάλο φυτώριο του ιταλικού τραγουδιού που παρακολουθώ κάθε χρόνο –απ’ ευθείας- ανελλιπώς. Αγαπημένος μου καλλιτέχνης μεταξύ όλων, ο Adriano Celentano.
Ο Γιάννης Ηλίδης με τον Al di Meola στο Gazarte
Τι ακούς περισσότερο σήμερα; Τι έχει μείνει από τη «φωτιά» και με τι τρόπο ακούς μουσική τώρα;
Λίγο πολύ, τα πάντα. Ιταλική μουσική ίσως περισσότερο. Συνεχίζω να ακούω πολύ ραδιόφωνο. Τα 4 βασικά προγράμματα της ΕΡΤ όμως. Η ιδιωτική ραδιοφωνία κάποτε με συνεπήρε. Σήμερα με θλίβει. Τα περισσότερα Play Lists απευθύνονται σε μουσικά απροσάρμοστα άτομα. Είναι βαρύς ο χαρακτηρισμός, το ξέρω, αλλά κάπως έτσι είναι.
Άλλαξες ποτέ ένα δίσκο με κάτι άλλο σε εκείνα τα χρόνια που δεν ήταν όλα μπροστά μας κι εύκολα;
Όχι, δεν θυμάμαι κάτι τέτοιο. Ποτέ δεν πούλησα κάποιο δίσκο μου.
Από χορό πώς τα πήγες στα χρόνια που περιγράφεις;
Όχι δεν υπήρξα πότε ιδιαίτερα καλός χορευτής. Ούτε γενικά, χορευταράς, που λέμε… Με διαγωνισμούς χορού, καμία σχέση. Με διαγωνισμούς μουσικών γνώσεων, ναι. Πρώτος και καλύτερος.
Τι κρατάς από τότε που σε κρατάει σήμερα νέο και σε φόρμα;
Εξαιρετικά δύσκολη ερώτηση. Δεν ξέρω. Ίσως τίποτα; Ίσως τα πάντα; Πάντως είμαι όντως σε φόρμα και αισθάνομαι νέος!
*Το βιβλίο του Γιάννη Ηλίδη, Μέρες Μαγικές με Γρανίτες και Ταμ Ταμ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Athens Voice Books
Η καρδιά του τηνέητζερ Γιάννη Ηλίδη χτυπούσε δυνατά μαζί με τους μοντέρνους μουσικούς ρυθμούς της εποχής που έσκαγαν κατά κύματα.
Τι κι αν ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, η Αθήνα της εποχής που περιγράφει είναι ασύγκριτη για τον ίδιο.
Ένας νέος της εποχής που έζησε έντονα τα χρόνια όταν άλλαξε ο κόσμος με την μουσική επανάσταση ανέσυρε τις μνήμες του δίνοντας την ατμόσφαιρα της χρυσής δεκαετίας, αλλά και όσα προηγήθηκαν και όσα επακολουθήσαν αυτής καταγράφοντας τον ανθό των καλύτερών του χρόνων με σημαντικές λεπτομέρειες και ανάγλυφο τρόπο στο βιβλίο του «Μέρες Μαγικές με Γρανίτες και Ταμ Ταμ» (Εκδόσεις Athens Voice Books) το οποίο προλογίζει ο Νίκος Μαστοράκης.
Στέκια, σινεμά, μουσικές, δισκάδικα, πάρτι, βόλτες, γειτονιές, ραδιόφωνο, Beatles και Rolling Stones, ιταλικά και γαλλικά τραγούδια, ελληνικά συγκροτήματα και χορός!
Πάμε για ένα ανοιξιάτικο cruising μαζί με τον Γιάννη Ηλίδη πιστό εκείνης της εποχής!
Πώς προέκυψε η ανάγκη σου να περιγράψεις την εποχή που αναφέρεσαι στο βιβλίο;
Μια μέρα –εν μέσω πανδημίας- συναντήθηκα με την εφηβική μου φίλη τη γνωστή ποιήτρια Τζένη Μαστοράκη, και συζητούσαμε για τις υπέροχες εκείνες μέρες. Τη μουσική που ακούγαμε, τα σινεμά που πηγαίναμε, το χρώμα της γειτονιάς του σπιτιού μας που χάθηκε, τις ατέλειωτες διακοπές των παιδικών μας χρόνων. Θυμάσαι τα πάντα και με συγκλονιστικές λεπτομέρειες, μου λέει. Κάθισε και γράψτα όλα αυτά. Γράψε ένα βιβλίο ώστε να μείνουν κάπου καταγεγραμμένες όλες αυτές οι προσωπικές σου μαρτυρίες. Υπάρχουν νέα παιδιά που διψούν να μάθουν για εκείνα τα χρόνια. Για τη μαγική δεκαετία του ’60, λίγο πριν αλλά και πιο μετά. Έτσι πείστηκα και ξεκίνησα να γράφω. Βοήθησε και ο εγκλεισμός της πανδημίας, βρήκα μια διέξοδο έτσι.
Τι θέλεις να αναδείξεις περισσότερο στις αναφορές σου;
Την μαγεία εκείνων των χρόνων. Ήταν μια δύσκολη εποχή γεμάτη αγκάθια. Αλλά μαγική όμως, για όσους την έζησαν.
Το εξώφυλλο του βιβλίο του
Σε τι υπερέχει αυτή η εποχή σε σχέση με τις επόμενες δεκαετίες και το σήμερα;
Η δεκαετία του ’60 ήταν μοναδική. Φάνηκε μετά το 1955 ότι κάτι μοναδικό επρόκειτο να συμβεί. Είχαμε την έκρηξη του Rock and Roll, την έκρηξη της μουσικής γενικά, την άνθηση του παγκόσμιου κινηματογράφου, των καλών τεχνών, της τεχνολογίας, των πάντων. Από τη δεκαετία του ’30 φαινόταν ότι κάτι μεγάλο και σημαντικό ερχόταν. Ήρθε ο πόλεμος όμως και όλα σταμάτησαν ή πήγαν πιο πίσω. Όλη αυτή η συσσωρευμένη ενέργεια «έσκασε» μετά το 1955-56. Σήμερα τι: Μόνο η τεχνολογία των υπολογιστών και της τεχνητής νοημοσύνης τρέχουν. Υπάρχει καλός κινηματογράφος; Μήπως οι καλές τέχνες είναι στα καλύτερά τους; Όχι. Άσε πια τη μουσική. Τίποτα, τα πάντα σκουπίδια. Ακόμα και οι δισκογραφικές, όπως τις ξέραμε, έχουν εξαφανιστεί. Αδιανόητα πράγματα συμβαίνουν
Τι ρόλο έπαιξε στη διαμόρφωση της κουλτούρας της νεολαίας οι Μοντέρνοι Ρυθμοί, το περιοδικό;
Πολύ σημαντικό. Τότε δεν υπήρχε άλλη πηγή ενημέρωσης. Ούτε Ιντερνέτ, ούτε Τηλεόραση, το κρατικό ραδιόφωνο (ΕΙΡ λεγόταν τότε) ήταν πολύ συντηρητικό και δεν έπαιζε ροκ ούτε πολύ σύγχρονα και μοδάτα νεανικά κομμάτια. Υπήρχαν μόνο οι διαφημιστικές προσφερόμενες εκπομπές των δισκογραφικών εταιρειών. Και η λογική ήταν «όποιος θέλει να ακουστούν αυτά τα κομμάτια, ας πληρώσει». Τα περιοδικά ποικίλης ύλης που υπήρχαν –και ήταν πολλά ομολογουμένως- έκαναν αφιερώματα και αναφορές μόνο στο ελληνικό τραγούδι. Οι εφημερίδες περιορίζονταν μόνον σε πολύ σημαντικά μουσικά γεγονότα. Π.χ. στη Μεγάλη Βρετανία δημιουργήθηκε ένα μουσικό συγκρότημα νέων παιδιών μακρυμάλληδων που ουρλιάζουν (Beatles - Ιανουάριος 1963). ‘Η, οι Rolling Stones έρχονται στην Αθήνα. Επομένως η μόνη πηγή ενημέρωσης για τα παγκόσμια μουσικά πράγματα ήταν το περιοδικό ΜΟΝΤΕΡΝΟΙ ΡΥΘΜΟΙ. Αλλά και εκείνα τα ηρωικά νέα παιδιά που δημοσιογραφούσαν (και μάλιστα αφιλοκερδώς) στους ΜΟΝΤΕΡΝΟΥΣ ΡΥΘΜΟΥΣ αντιμετώπιζαν εξαιρετικές δυσκολίες. Έπρεπε να γράψουν χωρίς κάποια ουσιαστική ενημέρωση. Μόνον κάποιες σκόρπιες πληροφορίες ή πρόχειρα δελτία Τύπου από τις δισκογραφικές εταιρείες. Και αυτές με το σταγονόμετρο και με μεγάλη χρονική υστέρηση. Ούτε καν την πολυτέλεια να ακούσουν τα κομμάτια δεν προσέφεραν οι δισκογραφικές. Οι δωρεάν Promo δίσκοι ήταν μια απόλυτα άγνωστη τακτική.
Όλοι οι Forminx αφιερώνουν στον Γιάννη Ηλίδη
Περιέγραψέ μου μια ημέρα της τότε καθημερινότητας σου ως έφηβος στη δεκαετία του 60;
Απλά πράγματα. Σχολειό, ίσως φροντιστήριο, ίσως ποδόσφαιρο για τους λάτρεις και εφόσον υπήρχε στη γειτονιά κάποιος κατάλληλος χώρος αλάνα ή οικόπεδο. Τα μικρά συνοικιακά γηπεδάκια δεν είχαν δημιουργηθεί ακόμα. Για εμένα η καθημερινότητα ήταν μουσική και μόνον. Άκουγα και ξανάκουγα τα δισκάκια μου -45αράκια πάντα- και φυσικά οι διαφημιστικές εκπομπές των εταιρειών δίσκων. Από αυτές άκουγα και μάθαινα τα καινούργια κομμάτια. Πρωταγωνιστικό ρόλο βέβαια έπαιζαν οι εκπομπές της Music Box. Όχι μόνο επειδή τις παρουσίαζε με ξεχωριστό τρόπο ο Νίκος Μαστοράκης, αλλά επειδή η Music Box τότε, αντιπροσώπευε τις καλύτερες ξένες ετικέτες δίσκων. Σχεδόν το 50 ή 60% της παγκόσμιας μουσικής παραγωγής. Μόνον Beatles ή Elvis Presley ή Sergio Endrigo δεν άκουγες. Όλα τα άλλα μπορούσες να τα ακούσεις από τις εκπομπές της Music Box.
Από πού αγόραζες τους περισσότερους δίσκους σου και πώς περιγράφεις το δισκάδικο και την ατμόσφαιρά του που προτιμούσες και τον αγαπημένο σου δισκοπώλη;
Τα περισσότερα 45αράκια μου τα αγόρασα από το υπόγειο κατάστημα της Νανάς Παπαϊωάννου, στην οδό Λυκούργου. Ήταν ένα απλό λαϊκό μαγαζί της πλ. Ομονοίας, αλλά πωλούσε τους δίσκους 23 δραχμές. Ενώ όλα τα άλλα 24, 25 ή και 30 δραχμές. Τα κεντρικά δισκάδικα της περιοχής της πλ. Συντάγματος, πουλούσαν πάντα στην ανώτερη προτεινόμενη τιμή των 30 δραχμών. Στα χρόνια του ’70 όταν πλέον είχαν επικρατήσει τα LP των 33 στροφών, τα μικρά δισκάδικα (μαζί και η Παπαϊωάννου) έκλεισαν. Έτσι αγαπημένο μου δισκάδικο έγινε η ΣΤΡΟΦΗ του Μανάκου, στην πλ. Εξαρχείων. Αλλά και από το Μοναστηράκι απέκτησα πολλούς δίσκους, ειδικά στα χρόνια του ’80 και ’90.
Έπαιρνες δίσκους σε πάρτι ; Θυμάσαι κάποιο πού έγραψε ιστορία;
Όχι. Ποτέ δεν πήγα σε πάρτι με δίσκους μου. Φοβόμουν την ταλαιπωρία και τα γρατζουνίσματα. Άλλοι ναι, έφερναν. Και συνήθως έφευγαν με… περισσότερους, ενώ κάποιοι άλλοι αναγκαστικά με λιγότερους. Όχι δεν θυμάμαι κάποιο πάρτι που να έγραψε ιστορία. Ίσως κάποια να ήταν απόλυτα αδιάφορα και κάποια άλλα πιο ενδιαφέροντα, αφού μπορεί να είχε γίνει κάποια σημαντική… γνωριμία.
Και ποιος δεν ερωτεύτηκε την Bridgitte Bardot τότε;
Ποια ελληνική ταινία αποτυπώνει ένα πάρτι του ’60 με πιστό τρόπο;
Υπερβολές. Καμιά θα έλεγα. Οι εξεζητημένες σκηνές με τα τρελά χορευτικά, τις τρελαμένες γκόμενες και τις «μπουκάλες» ήταν μόνο στη φαντασία του σκηνοθέτη. Τις έστηναν έτσι για κατανάλωση και εντυπωσιασμό. Τουλάχιστον σε όσα πάρτι βρέθηκα εγώ (και δεν ήταν και λίγα) δεν συνέβαιναν τέτοια πράγματα. Κορίτσια χωρίς βαψίματα και τέτοια, με το απλό φουστανάκι τους, τα αγόρια με το λευκό πουκάμισο το σακάκι και τη στενή σκουρόχρωμη γραβάτα. Απλά πράγματα. Τα φιστίκια και τα στραγάλια μέσα στο μπολ, το βερμούτ στο νεροπότηρο και οι γέροι στην βεράντα ή ίσως και στο διπλανό δωμάτιο. Και χορός. Πολύς χορός. Το ροκ ήταν λίγο ξεπερασμένο στην εποχή μου. Χορεύαμε όμως Τουίστ, Μπόσα Νόβα, Μάντισον, Χάλι Γκάλι ακόμα και Μποστέλα. Πάντως η ωραιότερη στιγμή ήταν όταν στο μικρό πικάπ έμπαιναν τα δισκάκια μα τα μπλουζ. Τότε χαμήλωναν, ίσως, και τα φώτα.
Θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου παιδί του ραδιοφώνου; Πόσο σε επηρέασε ως νέος αλλά και μεγαλύτερος;
Σαφώς και είμαι παιδί του ραδιοφώνου. Μεγάλωσα κολλημένος σε ένα ραδιόφωνο. Αγοράσαμε το πρώτο μας ραδιόφωνο το 1954. Εγώ ήμουν πολύ μικρός τότε, αλλά μου άρεσε. Μου φάνταζε μαγικό και κόλλησα μαζί του. Ήταν η Θεια Λένα, οι εκπομπές λόγου και βέβαια η πολύ μουσική. Δεν έπαιζε ροκ ή τζαζ ή άλλα πολύ μοντέρνα κομμάτια. Άκουγες όμως Frank Sinatra, Nat King Cole, πολλά Γαλλικά και Ιταλικά κομμάτια και πολύ κλασική μουσική. Από εκεί έμαθα τoν Mozart, τον Beethoven, τον Brahms αλλά και τον Saint Saens και τον Grieg και τον Vivaldi. Περιστασιακά έκανα και εγώ ραδιόφωνο. Στον Seven X και στο Radio Gold αλλά και στο Β’ πρόγραμμα της κρατικής ραδιοφωνίας. Όταν μαθητής ακόμα, παρουσίαζα το «ΜΟΥΣΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ» τη διαφημιστική εκπομπή των καινούργιων δίσκων της RCA Victor. Και συνέχισα να ακούω ραδιόφωνο. Ακόμα και σήμερα. Παρά τη μεγάλη δισκοθήκη μου, πιάνω τον εαυτό μου να βαριέται να επιλέξει δίσκο και να προτιμά την εύκολη και απρόσμενη επιλογή του ραδιοφώνου.
Ο Γιάννης Ηλίδης πιτσιρικάς στη γειτονιά του, Μιχαήλ Βόδα και Ηπείρου
Όλη αυτή η εποχή σε ποια γειτονιά σε βρίσκει; Πώς ήταν εκεί;
Μεγάλωσα στην οδό Μιχαήλ Βόδα και Λιοσίων. Από εκεί έρχονται οι πρώτες εικόνες μου. Από το σχολείο, το ραδιόφωνο, τη γειτονιά και τα ταπεινά μαγαζιά της. Στα χρόνια της εφηβείας ήμουν πολύ τυχερός αφού βρέθηκα στην Άγιου Μελέτιου, κοντά στην περίφημη τότε Φωκίωνος Νέγρη. Ήταν η καρδιά όλων των γεγονότων. Μπάλα δεν έπαιζα, δεν μου άρεσε, αφού με είχε απορροφήσει ολοκληρωτικά το ραδιόφωνο και η μουσική. Σφαιριστήρια και μπιλιάρδο και φλιπεράκια, μμμ, ωραία παιχνίδια αλλά απαγορευμένα για την ηλικία μου. Πέρναγα απέξω και τα χάζευα. Καμιά φορά έμπαινα και μέσα… αλλά μέχρι να με βγάλουν γιατί απαγορευόταν. Αυτά συνέβαιναν όταν ήμουν 15-16 ετών. Όταν ενηλικιώθηκα τα ενδιαφέροντά μου άλλαξαν εντελώς. Ούτε απέξω δεν πέρναγα πλέον. Δεν είχα χρόνο. Πανεπιστήμιο, παραγωγή εκπομπών, ενημέρωση στη μουσική, βόλτες, νέες γνωριμίες…
Με τι ασχολήθηκες επαγγελματικά από τότε έως σήμερα και ποιο το μεγαλύτερο ερέθισμα για την συγγραφή του βιβλίου;
Όλα μου τα χρόνια ασχολήθηκα επαγγελματικά με τη διαφήμιση. Πότε ως διαφημιστής σε διαφημιστικές εταιρείες, πότε ως διαφημιζόμενες σε μεγάλες εμπορικές εταιρείες. Εξάλλου και όλο το βιβλίο μια διαφήμιση είναι. Προβολή και διαφήμιση εκείνων των ωραίων χρόνων του ’60.
Τι μουσικές προτιμήσεις είχες τότε που σε έσπρωξαν σε περισσότερα ακούσματα;
Αγαπημένα μου τραγούδια ήταν όλα της γλυκιάς εποχής της εφηβείας μου μέχρι το 1966-67. Μετά η μουσική άρχιζε να αλλάζει το Hard Rock, το Heavy Metal, Progressive κ.λπ. δεν ήταν ό,τι καλύτερο για μένα. Αντίθετα οι Beatles και οι δουλειές του Phil Spector με αντιπροσώπευαν απόλυτα. Αγαπημένη μου ήταν πάντα η ιταλική μουσική. Και είναι και σήμερα. Αγαπημένο μου είναι τo φεστιβάλ του San Remo, το μεγάλο φυτώριο του ιταλικού τραγουδιού που παρακολουθώ κάθε χρόνο –απ’ ευθείας- ανελλιπώς. Αγαπημένος μου καλλιτέχνης μεταξύ όλων, ο Adriano Celentano.
Ο Γιάννης Ηλίδης με τον Al di Meola στο Gazarte
Τι ακούς περισσότερο σήμερα; Τι έχει μείνει από τη «φωτιά» και με τι τρόπο ακούς μουσική τώρα;
Λίγο πολύ, τα πάντα. Ιταλική μουσική ίσως περισσότερο. Συνεχίζω να ακούω πολύ ραδιόφωνο. Τα 4 βασικά προγράμματα της ΕΡΤ όμως. Η ιδιωτική ραδιοφωνία κάποτε με συνεπήρε. Σήμερα με θλίβει. Τα περισσότερα Play Lists απευθύνονται σε μουσικά απροσάρμοστα άτομα. Είναι βαρύς ο χαρακτηρισμός, το ξέρω, αλλά κάπως έτσι είναι.
Άλλαξες ποτέ ένα δίσκο με κάτι άλλο σε εκείνα τα χρόνια που δεν ήταν όλα μπροστά μας κι εύκολα;
Όχι, δεν θυμάμαι κάτι τέτοιο. Ποτέ δεν πούλησα κάποιο δίσκο μου.
Από χορό πώς τα πήγες στα χρόνια που περιγράφεις;
Όχι δεν υπήρξα πότε ιδιαίτερα καλός χορευτής. Ούτε γενικά, χορευταράς, που λέμε… Με διαγωνισμούς χορού, καμία σχέση. Με διαγωνισμούς μουσικών γνώσεων, ναι. Πρώτος και καλύτερος.
Τι κρατάς από τότε που σε κρατάει σήμερα νέο και σε φόρμα;
Εξαιρετικά δύσκολη ερώτηση. Δεν ξέρω. Ίσως τίποτα; Ίσως τα πάντα; Πάντως είμαι όντως σε φόρμα και αισθάνομαι νέος!
*Το βιβλίο του Γιάννη Ηλίδη, Μέρες Μαγικές με Γρανίτες και Ταμ Ταμ, κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Athens Voice Books
