Οι πρώτες και οι τελευταίες ηχογραφήσεις του Νίκου Ξανθόπουλου

Τα πρώτα τραγούδια στις 45 στροφές και η τελευταία ηχογράφηση για τη δισκογραφία
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
«Αν σε ρωτήσουνε ποτέ…»

Την περασμένη Κυριακή έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 89 ετών, ο σπουδαίος Νίκος Ξανθόπουλος. Εκτός από ηθοποιός, ο Ξανθόπουλος υπήρξε ιδιαίτερος ερμηνευτής, ενώ είναι δεκάδες τα διαχρονικά, λαϊκά τραγούδια που ακούστηκαν για πρώτη φορά με τη φωνή του στον ελληνικό κινηματογράφο. Τραγούδια (αναφέρω μόνο τους συνθέτες) του Απόστολου Καλδάρα, του Γιώργου Μητσάκη, του Σταύρου Ξαρχάκου, του Άκη Πάνου, του Χρήστου Νικολόπουλου, του Γιάννη Σπανού, του Χάρη Λεμονόπουλου, του Νάκη Πετρίδη, του Βαγγέλη Πιτσιλαδή, του Γιώργου Χατζηνάσιου, του Γιώργου Μανισαλή (που έγραψε και τα περισσότερα), του Άγγελου Σέμπου και άλλων.

Στην αυτοβιογραφία του ο Νίκος Ξανθόπουλος αναφέρεται στο δισκογραφικό του ξεκίνημα, που έγινε το 1964 με ένα τραγούδι σε μουσική του Κώστα Καπνίση και στίχους του Γιώργου Παπακυριάκη:
“…Ήταν αρχές ακόμα. Μου λέει ένας φίλος, «Σ’ άκουσα στο ραδιόφωνο να τραγουδάς».

«Εγώ; Δεν είσαι καλά…»

-«Εσύ», μου λέει. «Έλεγες ένα τραγούδι του Κώστα Καπνίση
».

Τι είχε συμβεί; Είχα παίξει σε μια ταινία του Λαζαρίδη, «Δίψα για ζωή», όπου στο πάλκο που ήμουν με τον Γιώργο Ζαμπέτα και τη Μάγια Μελάγια, λέω ένα τραγούδι του Καπνίση. Το πήγε στην «Πόλυντορ» και το έκανε δίσκο. Ήταν ένα ωραίο ελαφρό τραγούδι. Αυτή ήταν η αρχή της δισκογραφίας μου…”

Το χασάπικο «Αν σε ρωτήσουνε ποτέ» ακούστηκε από τον Νίκο Ξανθόπουλο, με τη συνοδεία του Γιώργου Ζαμπέτα στο μπουζούκι, στην ταινία «Δίψα για ζωή» σε σενάριο του Γιώργου Παπακυριάκη και σκηνοθεσία του Σωκράτη Καψάσκη, με τους Άννα Φόνσου, Νίκο Κούρκουλο, Βαγγέλη Σειληνό, Θάνο Κωτσόπουλο, Νίκο Ξανθόπουλο, Ίλυα Λιβυκού, Κώστα Καρρά, Έλλη Φωτίου, Μάγια Μελάγια, Μάρθα Βούρτση και άλλους ηθοποιούς. Η ταινία προβλήθηκε τη σαιζόν 1963-1964 και έκοψε 284.753 εισιτήρια, κατακτώντας τη δέκατη θέση ανάμεσα σε 92 ταινίες.

Την ίδια χρονιά το τραγούδι κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών από την Polydor (54864), έχοντας στην άλλη πλευρά ένα ορχηστρικό του Κώστα Καπνίση με τίτλο «Παίξτε μπουζούκια» και σολίστα τον Γιώργο Ζαμπέτα
02.XANTHOPOYLOS 45ARIA


Σειρά είχαν δυο τραγούδια του Απόστολου Καλδάρα, το «Απόψε που’χω συννεφιά» (ή «Σιγά θ’ανέβεις τα σκαλιά» σε στίχους του Νίκου Μουρκάκου) και το «Σ’ αγάπησα και πόνεσα», που ηχογραφήθηκαν με διεύθυνση ορχήστρας του Στράτου Καμενίδη, ακούστηκαν την ίδια χρονιά στην ταινία «Αγάπησα και πόνεσα» (σενάριο: Γιώργος Ολύμπιος, σκηνοθεσία: Απόστολος Τεγόπουλος) και κυκλοφόρησαν σε δίσκο 45 στροφών (Polydor NHH-54877).
03.XANTHOPOYLOS 45ARIA


Ακολούθησε μια σειρά τραγουδιών του Απόστολου Καλδάρα, που ακούστηκαν από τον Νίκο Ξανθόπουλο στον ελληνικό κινηματογράφο και ηχογραφήθηκαν παράλληλα για τη δισκογραφία από ερμηνευτές όπως ο Μιχάλης Μενιδιάτης, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ο Μανώλης Αγγελόπουλος, ο Πάνος Γαβαλάς, ο Στράτος Διονυσίου, η Πόλυ Πάνου, ο Γιώργος Χατζηαντωνίου αλλά και ο Στέλιος Καζαντζίδης. Οι αφηγήσεις του Νίκου Ξανθόπουλου παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:

“…Πολλές φορές με ρωτάνε για τα τραγούδια του Καλδάρα. Ποιος τα τραγούδησε πρώτος, εγώ ή ο Μενιδιάτης. Το ‘χω πει πολλές φορές. Ο Καλδάρας είχε συμβόλαιο αποκλειστικότητας με την «Κολούμπια», στο δυναμικό της οποίας ανήκε και ο Μενιδιάτης. Η «Κολούμπια» είχε το πάνω χέρι. Τα τραγούδια έπρεπε να τα κυκλοφορήσει σε δίσκο πρώτη η «Κολούμπια». Εμείς πηγαίναμε στο σπίτι του Καλδάρα, στην Κυψέλη, μας έπαιζε τα τραγούδια που είχε έτοιμα, του παραγγέλναμε κάποια θέματα που θέλαμε κι εμείς – τα ‘φτιαχνε συνήθως με την γριά την Ευτυχία- και πήγαινα για πρόβες.

Όταν ετοιμάζονταν τα τραγούδια, τα βάζαμε στις ταινίες. Ο Μενιδιάτης τα είχε ηχογραφήσει στην «Κολούμπια» και μόλις έβγαινε στους κινηματογράφους η ταινία κι ακούγονταν, τα κυκλοφορούσε η εταιρεία. Εγώ δεν μπορούσα να τα κυκλοφορήσω σε δίσκο πιο μπροστά. Αυτή ήταν η συμφωνία με τον Καλδάρα
…”


Το 1964 πέρασαν στη δισκογραφία των 45 στροφών με τη φωνή του Νίκου Ξανθόπουλου, άλλα δυο τραγούδια του Καλδάρα («Με κατάντησες στα πόδια μου να ρέβω» και «Εγώ δεν έχω στον ήλιο μοίρα»), δυο τραγούδια του Λεονάρδου Μπουρνέλη («Όρκο βαρύ σου κάνω» και «Μοιάζω ναυαγός στο κύμα»), άλλα τόσα του Γιώργου Μητσάκη («Το άσπρο κουστούμι» και «Αν είχα δυο καρδιές») και δυο επανεκτελέσεις στο «Διαζύγιο» του Μάρκου Βαμβακάρη και στον «Σακαφλιά» («Στα Τρίκαλα στα δυο στενά» του Βασίλη Τσιτσάνης. Ο Νίκος Ξανθόπουλος αφηγείται σχετικά με την ποιότητα αυτών των ηχογραφήσεων:

“…Με φώναξε στη συνέχεια η εταιρεία και υπέγραψα συμβόλαιο. Παίρνανε τα τέιπς ηχογραφημένα από τις ταινίες, δωρεάν, κι όπως ήταν τα κάνανε δίσκους και πουλούσαν πενήντα – εξήντα χιλιάδες κομμάτια. Εγώ πήγαινα για μια μέρα στο στούντιο και ηχογραφούσα οκτώ – δέκα τραγούδια. Εγώ πάνε δυο και τρεις φορές για ένα τραγούδι. Επειδή ήταν για την ταινία κι έπαιζε μεγάλο ρόλο η εικόνα, παράβλεπαν αν είχε τυχόν ατέλειες η ηχογράφηση – είναι σαν να πας σ’ένα κέντρο και θέλεις ο τραγουδιστής να είναι στην καλύτερη στιγμή του.
Δεν φανταζόμασταν τότε το μέγεθος αυτής της δουλειάς κι αφού τα βάζαμε στις ταινίες, μετά τα τέιπς ήταν άχρηστα για μας και τα δίναμε στην «Πόλυντορ». Δεν έδωσα βάση στα τραγούδια, επειδή δεν ήταν η δουλειά μου, έτσι νόμιζα. Πού να ‘ξερα ότι αργότερα, εκεί, στα τραγούδια θα στηριζόμουνα αποκλειστικά. Κι όχι μόνο στα δικά μου, αυτά δηλαδή των ταινιών, αλλά στην πλατιά θάλασσα του λαϊκού τραγουδιού κι ότι έπρεπε να βάλω σωστές βάσεις.

Εκείνες οι πρώτες κακές φωνοληψίες με σφράγισαν. Οι άνθρωποι της δουλειάς υπέθεσαν ότι αυτό είμαι, μια και δεν τα ξαναηχογράφησα ώστε να δείξω τις όποιες ικανότητές μου, που όντως υπήρχαν. Πριν από μερικά χρόνια ο Χρήστος Νικολόπουλος, σε μια ηχογράφηση που κάναμε στο στούντιο του Κυριαζή, μου έλεγε, «Είσαι ωραίος τραγουδιστής και εύκολος στην ηχογράφηση σαν τον Διονυσίου
…»”

«1906 – Το ολοκαύτωμα της Αγχιάλου»

Οι τελευταίες ηχογραφήσεις του Νίκου Ξανθόπουλου είχαν αφηγηματικό χαρακτήρα και πραγματοποιήθηκαν 53 χρόνια μετά.
Με αφορμή τη συμπλήρωση 110 χρόνων από το Ολοκαύτωμα της Αγχιάλου της Ανατολικής Ρωμυλίας που έγινε στις 30 Ιουλίου 1906, το Δ.Σ. του Συλλόγου Αγχιαλιτών της Αθήνας «Η Αγχίαλος» αποφάσισε να δημιουργήσει ένα ιστορικό, μουσικό, λογοτεχνικό έργο με το χρονικό του ολοκαυτώματος και τη διαδρομή των προσφύγων μέχρι την εγκατάστασή τους στη Νέα Αγχίαλο, που κυκλοφόρησε το 2017 σε ένα βιβλίο με cd, με τίτλο: «1906 - Aγχίαλος - Ανατολική Ρωµυλία - Βόρεια Θράκη».

Τα κείμενα και οι στίχοι ήταν των Γεωργίου Σουρή, Κώστα Βάρναλη, Αργύρη Χατζηνάκη, Δράκου Μαυρομάτη και του Απόστολου Ζαφειρόπουλου, πρόεδρου του Συλλόγου Αγχιαλιτών της Αθήνας και η μουσική του Ανδρέα Κατσιγιάννη.

Τις αφηγήσεις έκανε ο Νίκος Ξανθόπουλος και τραγούδησαν ο Μανώλης Μητσιάς, η Ελένη Βιτάλη, ο Κώστας Μακεδόνας, ο Δημήτρης Μπάσης και η παιδική χορωδία του Σπύρου Λάμπρου.
04.XANTHOPOYLOS 45ARIA
Με σημείωμά του στο βιβλίο, ο Νίκος Ξανθόπουλος αναφέρθηκε στους λόγους που τον οδήγησαν να συμμετάσχει στην έκδοση:

«Φίλες και φίλοι μου
Βίωσα την προσφυγιά και δεν θα μπορούσα τώρα να λιποτακτήσω από το ιερό προσκλητήριο της ιστορίας και της μνήμης, που με κάλεσε να συμμετάσχω ο εμπνευστής του, ο Σύλλογος των Αγχιαλιτών της Αθήνας, με αφορμή τα 110 χρόνια από το Ολοκαύτωμα της Αγχιάλου της Ανατολικής Ρωμυλίας – Βόρειας Θράκης στις 30 Ιουλίου 1906.
Στο κάλεσμά του η ψυχή μου, φτερούγισε στο τότε. Τότε που η ζωή έγινε εφιάλτης και θεριστής ο θάνατος. Τότε που στέρεψαν τα δάκρυα για το στερνό αντίο κι ο ήλιος πια, δεν ζέσταινε κανέναν. Τότε που οι κυνηγημένοι πρόγονοί μας, παρέπαιαν σε άγνωστες στεριές, με το μαχαίρι της άδικης ιστορίας στο κορμί και στην ψυχή τους.

Νίκος Ξανθόπουλος
»


Ο Ανδρέας Κατσιγιάννης αποχαιρέτησε τον Νίκο Ξανθόπουλο, με ένα μικρό κείμενο στην προσωπική του σελίδα στο facebook:

«Αποχαιρετώ με βαθιά θλίψη, έναν σπάνιο καλλιτέχνη και κυρίως έναν σπάνιο Άνθρωπο τον Νίκο Ξανθόπουλου, που με την τέχνη του στήριξε γενιές Ελλήνων, σε κάθε γωνία της γης. Θα θυμάμαι για πάντα την σύντομη αλλά τόσο ουσιαστική μας συνεργασία.

Καλό ταξίδ
ι».
05.XANTHOPOYLOS 45ARIA
Μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το cd στο YouTube.

*Πηγή: Νίκος Ξανθόπουλος «Όσα θυμάμαι και όσα αγάπησα» (Αυτοβιογραφία) («Άγκυρα», 2005)

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!