Σαν σήμερα…
Τα ξημερώματα του Σαββάτου 11 Μαρτίου 1978 έφυγε από τη ζωή η Σοφία Βέμπο σε ηλικία 68 ετών. Είχε γεννηθεί στις 10 Φεβρουαρίου 1910 στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης…
«Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» μετά από 34 χρόνια
Τρεισήμισι, περίπου, χρόνια πριν, στις 30 Σεπτεμβρίου 1974, η Σοφία Βέμπο πραγματοποίησε την τελευταία της εμφάνιση μπροστά σε κοινό, συμμετέχοντας, μαζί με πολλούς τραγουδιστές και ηθοποιούς, σε μια μεγάλη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο για συμπαράσταση στους Κυπρίους.
Πολλά χρόνια μετά την ηχογράφησή του (τον Δεκέμβρη του 1940), η Σοφία Βέμπο επέλεξε να τραγουδήσει το τραγούδι – σύμβολο «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» των Μιχάλη Σουγιούλ και Μίμη Τραϊφόρου, με παραλλαγμένους στίχους που αφιερώθηκαν στο πρώτο κουπλέ στην Κύπρο και στο δεύτερο στους αγωνιστές φοιτητές του Πολυτεχνείου.
Η συναυλία μεταδόθηκε τότε από την Ελληνική Ραδιοφωνία. Το απόσπασμα με τους στίχους για τους φοιτητές και την ενθουσιώδη αντίδραση του κοινού, μεταδόθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2010 από την εκπομπή του Σιδερή Πρίντεζη στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και μπορείτε να το ακούσετε στο video στο τέλος του κειμένου. Πριν από το τραγούδι, ακούγεται ένα μικρό απόσπασμα από τη μετάδοση του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου, στο οποίο ο εκφωνητής παρακινεί τους τραυματίες φοιτητές να πάνε στο σπίτι της Σοφίας Βέμπο, επί της οδού Πατησίων και Στουρνάρα (απ’ όπου προέρχεται και η φωτογραφία), εκεί όπου την περίοδο των γεγονότων στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβρη του 1973, είχε στηθεί ένας πρόχειρος σταθμός πρώτων βοηθειών.
Είναι πολύ χαρακτηριστικά αυτά που αναφέρει ο φίλος και συνεργάτης της Σοφίας Βέμπο Ανδρέας Μαμάης, που επιμελήθηκε τη βιογραφία της:
«Έτσι βρήκα τη Σοφία εκείνο το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου. Με την καρδιά της να χτυπάει με δυνατούς ρυθμούς και τα μάτια της ολοζώντανα, όπως τον παλιό καιρό. Κι όταν αργότερα, το ίδιο βράδυ, ξεκίνησε το μακελειό, δε δίστασε ν’ ανοίξει την πόρτα του σπιτιού της σε όσα λαβωμένα σπουργίτια τη χτύπησαν για να γλιτώσουν από τη λυσσασμένη μανία των φασιστών φονιάδων. Το σπίτι της γέμισε από νεαρά τραυματισμένα άτομα. Ούτε θυμάμαι πόσοι ήταν. Η μεγάλη σαλοτραπεζαρία της και το χολ ήταν γεμάτα κόσμο. Άλλοι κάθονταν στους καναπέδες, άλλοι κατάχαμα στο χαλί.
Ο Τραΐφόρος είχε τρομοκρατηθεί. “Τρελή είσαι;” ούρλιαζε. “Έχεις πάρει χαμπάρι τι γίνεται έξω; Δικτατορία έχουμε! Αυτοί δε λογαριάζουνε τίποτα! Είναι αδίσταχτοι!”
“Άντε ρε χέστη” θυμάμαι πως τον είχε αποπάρει η Σοφία. “Δεν πρόκειται να μας κάνουνε τίποτα! Τους έχω χεσμένους όλους!”
Θυμάμαι ένα νεαρό παλικάρι που έκλαιγε γοερά, εξηγώντας στη Σοφία πως ήταν ανθυπολοχαγός και πως το πρωί έπρεπε να βρίσκεται στη μονάδα του. “Μη φοβάσαι”, του είχε πει η Βέμπο. “Θα το κανονίσω εγώ. Θα σε ξεπροβοδίσω μόλις ξημερώσει και θα τους πω πως είσαι ανιψιός μου. Κανείς δε θα σε πειράξει!” Και πράγματι, μόλις ξημέρωσε, φόρεσε την τσεμπέρα της και συνόδευσε το παλικάρι μέχρι την οδό Κάνιγγος, απ’όπου διέφυγε ασφαλής.
Το πρωί που χτύπησε η πόρτα της, άνοιξε η ίδια το παραθυράκι κι αντιμετώπισε τους μπάτσους, που τη ρώτησαν αν είχε φιλοξενήσει κόσμο στο σπίτι της. “Βεβαίως και φιλοξένησα!” τους απάντησε με θάρρος κι έκδηλη καταφρόνια. “Κι εσείς αν μου χτυπούσατε την πόρτα τρέμοντας απ’το φόβο και με σπασμένα κεφάλια, το ίδιο θα έκανα!” Με απόλυτη ασφάλεια έφυγαν αργότερα για τα σπίτια τους όλοι οι φιλοξενούμενοί της».*
*Πηγή: Ανδρέας Μαμάης «Σοφία Βέμπο – Η φωνή της Ελλάδας» («Κέδρος», 2001)
Τα ξημερώματα του Σαββάτου 11 Μαρτίου 1978 έφυγε από τη ζωή η Σοφία Βέμπο σε ηλικία 68 ετών. Είχε γεννηθεί στις 10 Φεβρουαρίου 1910 στην Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης…
«Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» μετά από 34 χρόνια
Τρεισήμισι, περίπου, χρόνια πριν, στις 30 Σεπτεμβρίου 1974, η Σοφία Βέμπο πραγματοποίησε την τελευταία της εμφάνιση μπροστά σε κοινό, συμμετέχοντας, μαζί με πολλούς τραγουδιστές και ηθοποιούς, σε μια μεγάλη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο για συμπαράσταση στους Κυπρίους.
Πολλά χρόνια μετά την ηχογράφησή του (τον Δεκέμβρη του 1940), η Σοφία Βέμπο επέλεξε να τραγουδήσει το τραγούδι – σύμβολο «Παιδιά της Ελλάδος παιδιά» των Μιχάλη Σουγιούλ και Μίμη Τραϊφόρου, με παραλλαγμένους στίχους που αφιερώθηκαν στο πρώτο κουπλέ στην Κύπρο και στο δεύτερο στους αγωνιστές φοιτητές του Πολυτεχνείου.
Η συναυλία μεταδόθηκε τότε από την Ελληνική Ραδιοφωνία. Το απόσπασμα με τους στίχους για τους φοιτητές και την ενθουσιώδη αντίδραση του κοινού, μεταδόθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2010 από την εκπομπή του Σιδερή Πρίντεζη στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας και μπορείτε να το ακούσετε στο video στο τέλος του κειμένου. Πριν από το τραγούδι, ακούγεται ένα μικρό απόσπασμα από τη μετάδοση του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου, στο οποίο ο εκφωνητής παρακινεί τους τραυματίες φοιτητές να πάνε στο σπίτι της Σοφίας Βέμπο, επί της οδού Πατησίων και Στουρνάρα (απ’ όπου προέρχεται και η φωτογραφία), εκεί όπου την περίοδο των γεγονότων στο Πολυτεχνείο τον Νοέμβρη του 1973, είχε στηθεί ένας πρόχειρος σταθμός πρώτων βοηθειών.
Είναι πολύ χαρακτηριστικά αυτά που αναφέρει ο φίλος και συνεργάτης της Σοφίας Βέμπο Ανδρέας Μαμάης, που επιμελήθηκε τη βιογραφία της:
«Έτσι βρήκα τη Σοφία εκείνο το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου. Με την καρδιά της να χτυπάει με δυνατούς ρυθμούς και τα μάτια της ολοζώντανα, όπως τον παλιό καιρό. Κι όταν αργότερα, το ίδιο βράδυ, ξεκίνησε το μακελειό, δε δίστασε ν’ ανοίξει την πόρτα του σπιτιού της σε όσα λαβωμένα σπουργίτια τη χτύπησαν για να γλιτώσουν από τη λυσσασμένη μανία των φασιστών φονιάδων. Το σπίτι της γέμισε από νεαρά τραυματισμένα άτομα. Ούτε θυμάμαι πόσοι ήταν. Η μεγάλη σαλοτραπεζαρία της και το χολ ήταν γεμάτα κόσμο. Άλλοι κάθονταν στους καναπέδες, άλλοι κατάχαμα στο χαλί.
Ο Τραΐφόρος είχε τρομοκρατηθεί. “Τρελή είσαι;” ούρλιαζε. “Έχεις πάρει χαμπάρι τι γίνεται έξω; Δικτατορία έχουμε! Αυτοί δε λογαριάζουνε τίποτα! Είναι αδίσταχτοι!”
“Άντε ρε χέστη” θυμάμαι πως τον είχε αποπάρει η Σοφία. “Δεν πρόκειται να μας κάνουνε τίποτα! Τους έχω χεσμένους όλους!”
Θυμάμαι ένα νεαρό παλικάρι που έκλαιγε γοερά, εξηγώντας στη Σοφία πως ήταν ανθυπολοχαγός και πως το πρωί έπρεπε να βρίσκεται στη μονάδα του. “Μη φοβάσαι”, του είχε πει η Βέμπο. “Θα το κανονίσω εγώ. Θα σε ξεπροβοδίσω μόλις ξημερώσει και θα τους πω πως είσαι ανιψιός μου. Κανείς δε θα σε πειράξει!” Και πράγματι, μόλις ξημέρωσε, φόρεσε την τσεμπέρα της και συνόδευσε το παλικάρι μέχρι την οδό Κάνιγγος, απ’όπου διέφυγε ασφαλής.
Το πρωί που χτύπησε η πόρτα της, άνοιξε η ίδια το παραθυράκι κι αντιμετώπισε τους μπάτσους, που τη ρώτησαν αν είχε φιλοξενήσει κόσμο στο σπίτι της. “Βεβαίως και φιλοξένησα!” τους απάντησε με θάρρος κι έκδηλη καταφρόνια. “Κι εσείς αν μου χτυπούσατε την πόρτα τρέμοντας απ’το φόβο και με σπασμένα κεφάλια, το ίδιο θα έκανα!” Με απόλυτη ασφάλεια έφυγαν αργότερα για τα σπίτια τους όλοι οι φιλοξενούμενοί της».*
*Πηγή: Ανδρέας Μαμάης «Σοφία Βέμπο – Η φωνή της Ελλάδας» («Κέδρος», 2001)
